تفسیر سوره نور

بسم ا… الرحمن الرحیم

پرداختن به سیره زندگی خانم فاطمه زهرا (س) آن قدر مشكل است كه كار هر كسی نیست تا بتواند در توصیف احوال خانم سخنی بگوید و یا قلمی بزند ولی به خاطر آن عشق و علاقه و این که بتوانیم ادای دین كرده باشیم كمی در این مورد صحبت خواهیم كرد. وقتی نامی از خانم فاطمه زهرا (س) برده می شود یكی از مواردی كه در ذهن ها می آید مسئله گذشت و ایثار ایشان است و بخشندگی كه در وجود این بزرگوار بوده است. خواندیم و شنیدیم كه ایشان در چه شرایط سختی دست به بذل و بخشش زده اند. در جاهایی می بینیم كسی كه مقامی دارد، چه از نظر دنیایی و چه از نظر معنوی و یا حتی بزرگ ترهای خانواده مان كه یك مقدار بیش از حد به ما محبت می كنند و یا این که صمیمی تر می شوند، خیلی سریع وظایفمان را فراموش می كنیم یا در رفتارهایمان دقت نمی كنیم. گاهی اوقات می بینیم كه زمانی آرزوی دیدن فردی را داشتیم و شرایط به ما اجازه نمی داد حال كه این امكان برایمان فراهم شده نباید بدون اذن و اجازه وارد حریم شخصی او شویم و یك سری از شرایط را در نظر نگیریم.

خانم فاطمه زهرا (س) از پدری مثل حضرت رسول (ص) و مادری چون حضرت خدیجه كبری (س) به دنیا آمده بودند. جایگاه پدر كه كاملاً مشخص است و مادر هم از بزرگان عرب، تُجار بزرگ و صاحب نام بودند و به خاطر آن عشقی كه به دین حضرت رسول (ص) و خود ایشان پیدا می كنند می بینیم كه از تمام ثروت خود دست می كشند و اعتباری معنوی را بر خود می خواهند، از چنین پدر و مادری كوثر به دنیا آمد. در زندگی خانم فاطمه (س) می بینیم هر كجا كه لازم می شود یك مرید محض برای حضرت رسول (ص) می شوند و هیچ زمان نمی گویند من دختر رسولم و از خیلی از مسائل مُبرا هستم و كاملاً مریدی را در پیش می گیرند. علاقه این پدر و دختر آن قدر زیاد بود كه حضرت رسول (ص) بعد از برگشت از هر سفر اول باید به دیدن خانم فاطمه زهرا (س) می رفتند.

در یكی از این سفرها وقتی حضرت رسول (ص) برمی گردند و وارد بیت مولا امیرالمومنین علی (ع) می شوند، شروع به احوالپرسی می كنند از حسنین (ع) می پرسند و از خانم فاطمه زهرا (س) احوال پرسی می كنند، خانم حضرت فاطمه (س) دلگیر می شوند و می گویند پدر جان تو حال من و پسرانم را پرسیدی اما از پسرعم بزرگوارت سراغ نگرفتی؟ حضرت رسول (ص) لبخندی می زنند و می گویند دخترم تو می دانی كه من از راه رسیدم و چون وضو نداشتم نخواستم اسم علی (ع) را بی وضو ببرم. این جمله را چه كسی می گوید؟ خاتم پیامبران.

عصاره تمام انبیا و اولیا می گویند كه چون از راه رسیدم و وضو نداشتم نخواستم نام علی (ع) را بی وضو ببرم. این هشداری است به ما كه مدعی رهروی مولا علی (ع) و آل ایشان هستیم، به راحتی نباید حرف بزنیم و ادعا كنیم. در شرایطی كه وضع و اوضاع فكری مان مناسب نیست و شرایط خوبی را از نظر رفتاری نداریم بهتر است كه آن لحظات حتی نام مولایمان را نبریم. خانم فاطمه زهرا (س) با آن همه علاقه ای كه به پدر دارند می بینیم كه در مسائل دینی مریدی پدر را می كند. در مسائل دینی مثل یك امت، همان ادای وظیفه را می كند كه دیگران می كنند. همین مسئله در خانه حضرت علی (ع) هم دیده می شود.

می دانیم كه عشق علی (ع) و همه دارایی علی (ع)، خانم فاطمه زهرا (س) بود و می دانیم كه بعد از وفات خانم غم سنگینی بر دل مولا نشست ولی در قضیه امامت مولایمان علی (ع)، خانم فاطمه زهرا (س) آن وظیفه ای كه دارد را انجام می دهد. (بچه داری و همسرداری). درست است كه زندگی ایشان كوتاه بود ولی واقعاً از دنیا خیر ندیدند و بسیار هم مورد آزار و اذیت نامردان قرار گرفتند ولی رفتار و طرز زندگی ایشان الگوست و اگر ایشان هیجده سال زندگی كردند، ثمره این هیجده سال تا آخر دنیا با ما خواهد بود. از گذشت و ایثار ایشان همه می دانید كه بهترین نوع بخشش ها را داشتند. مبادا آن روزی بیاید كه اگر می خواهیم بخشش كنیم، آن بخشش را جلوی دیگران انجام دهیم. مبادا به زبان بیاییم، سعی كنیم با همان روشی كه بزرگان به ما یاد داده اند آن كرم و بخشش را انجام دهید.

وقتی كه صحبت از امانت داری می شود ذهنمان به آن سمت می رود كه چیزی به ما داده شده تا از آن نگه داری كنیم و باید آن را به صاحبش باز گردانیم یا مبلغی را كسی به دیگری سپرده است و آن امانت است. یادمان باشد كه خیلی چیزهای دیگر به صورت امانت در دست ماست كه شاید تا الان به آن فكر نكردیم. وقتی می گوییم ما رهرو، مرید و تابع علی (ع) و اولاد ایشان هستیم و امامت ایشان و اولادشان را قبول داریم، وقتی راجع به حضرت زهرا (س) اعتقاد داریم كه رفتارشان بهترین و بی نقص ترین است و به زبان می آییم و می گوییم قبول دارم، عین یك عهدنامه است كه بین خودت و خدایت به زبان می آوری. اگر از ته دل گفتی قبول دارم آن ها امانتی در دست ما می شود. بنابراین رهروی علی (ع) و آل ایشان، دینداری و مومن بودن فقط این نیست كه به زبان بیاوریم. همه این ها در دست ما امانت است.

همه این رفتارها و الگوهای رفتاری ائمه كه به ما داده شده و پذیرفتیم كه بهترینِ و بی نقص ترین است امانت است و اگر عدول كنیم مثل این است كه امانتی را به دست ما سپرده اند و ما به آن امانت خیانت كردیم. حرف ها و درد و دل هایی كه به ما زده می شود امانت است. تهمت ها، غیبت ها و بهتان ها از كجا سرچشمه می گیرد؟ اگر بدانیم كه غیبت چقدر اعمال ما را سیاه می كند. اگر بدانیم كه غیبت چقدر از حسنات ما كم می كند. اگر بدانیم وقتی غیبت می كنیم باعث می شود بعد از آن دروغ بگوییم و هر دروغی كه می گوییم برای اصلاح آن مجبور به دروغ دیگری می شویم و همین طور ادامه پیدا می كند تا جایی كه مجبور می شوی افترا ببندی و بهتان بگویید و تهمت بزنید. همه این ها به اولی بر می گردد. اگر ما امانت دار باشیم و اگر امانت داری را در تمام زمینه ها با خودمان عجین كنیم و از واجبات و وظایف دینی قرار دهیم و گویی كه یكی از احكام دینی است كه هر روز باید انجام شود، مطمئناً راحت تر و آسوده تر خواهیم بود و خیلی از بار گناهانمان را كه بی جهت نصیب خودمان می كنیم، از خود دور می كنیم.

سخت است اما با تلقین به خود و رسیدگی به اوضاع و احوال خود كه هفتگی و روزانه قرار شد انجام دهیم، مطمئناً همه به آن جایی خواهیم رسید كه واقعاً امین باشیم. بالاترین خصلت رسول اکرم (ص) كه شاید باعث شد كه خداوند ایشان را برای نبوت برگزیدند، امین بودن ایشان بود. در آن زمان كسی نبود كه این مسائل را بگوید ولی الان همه مسائل گفته می شود. همه در ادیان مختلف به این نتیجه رسیده اند كه دروغ، خیانت در امانت، تهمت و افترا زشت است. آن ها فقط زشتی را می گویند ولی ما باید بدانیم كه ثمرات آن چقدر می تواند در تمام اعمال و رفتارهای ما ویران كننده باشد. وقتی یك روز و یك لحظه خیانت در امانت كنیم مطمئن باشید آن روز تمام اعمالتان تحت تاثیر آن خیانت خواهد بود. چون یك غبار و یك لایه سیاهی روی روح آدمی را می گیرد. آن شفافیتی كه باید روح تو داشته باشد از تو می گیرد و فاصله می اندازد. یك لایه غبار هم یك لایه است.

پس اگر سعی كنیم امین بودن را حتی در نگه داری اندام خودمان مد نظر قرار دهیم موفق بودیم. بحث حجاب هم به همین بحث امانت بر می گردد. خداوند این بدن را امانت به من داده است و حد اختیارهای من هم مشخص شده است. اگر از حیطه اختیارات خارج شوم من هم در امانت خیانت كردم. می دانم كه اگر كاری را كنم به بدن خودم ضرر می رسانم و اگر به بدنم ضرر برسانم تحت تاثیر این ضرر مریضی خواهم داشت و اگر مریض شوم آن چنان كه باید نخواهم توانست بندگی خدا را به جا بیاورم و وظایف اخلاقی و مسئولیت هایم را درست به انجام رسانم و در كار، رسیدگی به بچه، زن، فرزند، شوهر، خواهر، برادر به مشكل برخورد می كنم و همه تحت تاثیر قرار می گیرد و اینجاست كه می بینیم كه یك مسئله چقدر می تواند تبعات داشته باشد.

ولی وقتی همه چیز را برای خدا بدانیم و خودمان را به درجه امانت داری برسانیم و بگوییم كه این دست مال خداست. این زبان مال خداست. این سلامتی را خدا به من داده است. نعمت ها را خدا به من داده است. این عشقی كه در قلب ما نسبت به خاندان رسول (ص) و عترت رسول می جوشد خدا به ما داده است و خدا این امانت را داده و باید به نحو احسن از آن نگه داری كنم و طبیعی است كه از خیلی گناهان و معصیت ها كه می تواند بین ما و خدایمان فاصله بیندازد دوری می كنیم و هوشیار، آگاه و سنجیده به راه خود و به سوی هدف پیش رویم.

بعضاً حتی یك حرف باعث می شود كه در امانت قصور كنم. وقتی قصور كنم چه بسا وادار شوم دروغ بگویم و گناه كنم. فقط نماز خواندن نیست و باید خیلی از چیزهای دیگر را رعایت كنی تا بتوانی به آن تقرب دست پیدا كنی. سعی كنیم كه نكات را با دقت متوجه شویم و در عمل به كار ببندیم. نور واحد خداست و اگر این نور نباشد تمام هستی از بین خواهد رفت. اگر در مورد سوره ها بحث می كنیم به این خاطر است كه حتی یك كلمه هم شده یاد بگیریم تا آن كلمه جزئی از وجودمان شود. در آن دنیا بعضی از نعمت های خدایی جلو می آیند و سلام می كنند. شخص می گوید: تو كیستی؟ جواب می دهد من همان سوره ای هستم كه تو به سادگی از كنارم گذشتی و مرا نخواندی. اگر مرا خوانده بودی و عمل كرده بودی اینجا مزد تلاشت را می گرفتی. این سوره نمونه خوبی است از مسائلی كه نوید آمدن آقا صاحب الزمان (عج) را می دهد.

یكی از گناهان بسیار بزرگ و زشت زنا است. كسی كه این سوره مباركه را بخواند و بر آن مداومت ورزد خانواده اش از این مسئله مصون خواهند شد و كسی كه بر خواندن آن مداومت ورزد پس از مردن هفتاد هزار فرشته او را مشایعت می كنند و برایش استغفار می كنند تا این که او را در قبر گذارند.

نكته: برای رسیدن به كمال و قرب خدایی حتماً به ائمه معصومین و پیامبران نیازمندیم و سرگذشت پیشینیان و اولیا خدا نشان می دهد بدون توسل به آن ها رسیدن به قرب الهی امكان پذیر نمی باشد. ضمناً هر كدام از این بزرگان در صحبت ها و وصیت خود گفته اند كه چه چیز را به امانت در بین مردم باقی می گذارند و اگر ما با قرآن و عترت رسول (ص) باشیم می توانیم به آن درجه و تقرب دست یابیم. والسلام….

السلام علیك یا فاطمه الزهرا

السلام علیك یا ام ابیها

در گنجینه ی پیغمبر اكرم می سوخت

درِ افروخته مسمار به گوهر می زد

ام كلثوم سه ساله چه بلاها دید

بوسه بر سینه ی بشكسته ی مادر می زد