قناعت و قانع بودن

بسم ا… الرحمن الرحیم

ذكر یاعلی بهترین و والاترین عبادت است. شعارها را به شعور حقیقی و درونی تبدیل كنیم و یاعلی ها را در جان و تنمان نهادینه كنیم.

برای یادكردن اموات نیازی نیست تا در كنار قبور عزیزان و رفتگانمان باشیم و به ذكر فاتحه و یا قرائت قرآن بپردازیم. قبر و قبرستان نمادی است تا ناپایداری دنیا و سفر به دیار باقی برای ما تداعی شود. قبرستان تنها، مكانی برای رسیدن خاك به خاك است و این جسم خاكی ماست كه در آن مكان دوباره به خاك باز خواهد گشت. آن چه ارزشمند و مقدس است، روح ما است كه باید آن را از غبارگرفتگی محفوظ  بداریم.

بارها شنیدیم ‌كه خاك سرد است و این بدان معنی است كه پس از مدتی حاضر شدن در مزار عزیزان سفركرده خود، داغ فراق در درونمان فروكش كرده و مصیبت مورد پذیرش انسان قرار گرفته و كم كم به امری عادی مبدل می شود؛ این عادی شدن و فراموش كردن لازمه بقا و سلامت روانی انسان هاست كه اگر چنین نبود، بی قراری ها هرگز تبدیل به قرار و آرامش نمی شد و نظم هستی مختل می شد. مهم ترین مسئله در سفركردن اموات به دیار باقی، چگونه درس گرفتن های ما، از مصائب و دوری هاست.

مطابق با روایات و احادیث، یاد كردن از اموات با قرائت هفت مرتبه سوره قدر می تواند عذاب الهی را در یك شبانه روز از قبرستان دور كند. گاهی نیاز افراد خفته در گورستان ها به یاد كردن و دریافت خیرات و نیكی از افراد زنده بسیار بیشتر و كارگشاتر است.

خدای رحمان برای قرار نگرفتن بنده در عذاب الهی راه های فراوانی را قرار داده است كه یادكردن از اموات یكی از این راه ها است. در لحظه سفر هر انسان به سرای آخرت، مال، فرزند و وابستگی های دنیویی هرگز به یاری او نمی آیند و آن چه فریادرس انسان خواهد بود، حُب علی (ع) و آل ایشان و هم نشینی هایی است كه فرد با كلام خدا داشته؛ سختی شب اول قبر برای افرادی كه از حُب علی (ع) و آل ایشان به دورند، چندین برابر خواهد بود و برای دوستداران آل ا… و شیعیان، كرم و عنایت این بزرگواران سختی ها را به مراتب به آسانی مبدل خواهد كرد.

وعده ی شفاعت گرفتن حضرت رسول (ص) برای نجات امت مسلمان و رحمت های بی دریغ الهی كه تنها یك جز از صد جز آن در برابر دیدگان انسان ها نمایان شده، همگی برای این است كه انسان ناامید نشده و فرصت های باقی مانده را با خودباختگی از دست ندهد.

یاد كردن اموات نه تنها ثمرات فراوانی را شامل حال رفتگان می كند بلكه برای هر یك از ما نیز ذخیره و توشه های اُخروی در پی دارد. مرگ برای همه انسان ها اتفاق خواهد افتاد اما بهتر آن است كه نیكو رخت بربندیم و عازم دیدار یار شویم كه با رفتنمان كسی شاد نباشد. خوب بودن، خوب زیستن و خوب رفتن دشوار نیست فقط كافی است تا قدری از دنیا روی برگردانیم و خود را با لذایذ فریبنده و گذرای آن همراه نكنیم.

حضرت رسول (ص) و خاندان بزرگوارشان با همه ی شأن و جایگاه الهی كه داشتند نیز مسافر دیار آخرت شدند، پس به گونه ای راه سفر در پیش بگیریم كه آیندگان نیز برای ما آیات نورانی كلام خدا را تلاوت كنند و از خواندن فاتحه دریغ نكنند. ایمان، اعتقاد و باور ما باید این باشد كه كلام الهی می تواند سبب نزول بسیاری از نعمات و خواسته های ما باشد.

بسیار زیبا و با ارزش است كه انسانی در جوانی علیرغم همه شور و هیجانات این دوران، راه صحیح الهی را انتخاب كند و در مسیر سبز عاشقی گام بردارد. خداوند برای این افراد حساب و جایگاه ویژه ای قائل می شود. انسان رهرو همانند موجی است كه در مواجهه با طوفان ها و برخورد با صخره نه تنها از پا نمی ایستد بلكه شدت و خروش بیشتری می گیرد.

نگاه عمیق داشتن به احادیث و سیره ائمه، زندگی پر فراز و نشیب مولا و خانم حضرت زهرا (س) با وجود عمری كوتاه و قیام بزرگ عاشورا نشان از شعور بدون شعار در تمامی عرصه های زندگی ائمه دارد. به عنوان یك مسلمان و یك رهرو موظفیم تا به تعظیم و تكریم شعائر دینی مان بپردازیم. بارها و بارها گفتیم كه رهرو مولا نباید شعارگونه به رهرویی بپردازد.

برای رهرو تكرار اشتباهات زیان بار است. انسان به حكم انسان بودن جایزالخطا، عجول و ضعیف و گاهی اوقات در بند شیطان نفس است. همه این موارد در كنار هم می تواند سبب سقوط یك انسان از عرش به فرش و یا بالعكس صعود او از فرش به عرش باشد.

از زمانی كه انتخاب كردیم تا در صف بندگان ویژه و راهیان راه الهی باشیم، كلام خدا و عترت رسول (ص) ترسیم كننده ی مسیر بندگی ما بوده است. از طاعت و اطاعت و قناعت سخن به میان آوردیم و گفتیم طاعت و اطاعت و قناعت لازمه بندگی و عاشقی است. یك قدم عملی در راه مولا برداشتن از هزاران هزار كلام محبت آمیز و عاشقانه مثمر ثمرتر خواهد بود.

اگر طالب پوشیدن لباس نور هستیم باید از مسیرهای دشوار بندگی عبور كنیم و باید به گذشت و بخشش ها برسیم. دقت كنیم شب زنده داری های رهرو مولا باید مفید باشد و ثمره ی زیبای عشق بازی را به دنبال داشته باشد. عشق بازی كه نشأت گرفته از شب زنده داری هاست باید سرشار از پیام های عاشقانه و دل نواز باشد. دل از حال و احوال عاشق خبر می دهد.

قناعت در مهروزی و عشق بازی بی معناست. اگر ما نیز همانند آقا ابالفضل (ع) خواستار دریافت رضایت و شنیدن احسنت از بانوی دو عالم هستیم باید كمی در نوع رفتار و برخوردهای خود تجدید نظر كنیم. عاشق هیچ گاه از فریاد و عصبانیت معشوق خود نمی رنجد، چرا كه چنان غرق در عشق خویش است كه فریادها را هم نوعی عشق بازی با یار قلمداد می كند. منیت ها را از بین ببریم، تا زمانی كه مَن ها وجود داشته باشد هیچ پایه و اساسی از عاشقی و بندگی در ما ایجاد نخواهد شد.

آفرینش انسان بر مبنای عشق و برای ثمردهی و تكامل انسان ها صورت پذیرفته است. تجربه به كَرّات توانمندی رهرو مولا را به اثبات رسانده است. بنابراین با توجه به توانمندی های موجود و دروس نورانی منتشر شده در مغز و قلبمان در بسیاری موارد این ما هستیم كه می توانیم منبع و مأخذ دانسته های دیگران باشیم، نه این كه خود یك مصرف كننده ی محض از اطلاعات و دریافت های دیگران باشیم.

توانمندی شیعه مولا بستگی به جنسیت، دارایی، میزان تحصیلات و ظاهر افراد ندارد، سن رهروی در پذیرش اعمال نیك و یا میزان گذشت از اشتباهات بسیار حائز اهمیت است. برای رهرویی كه به تازگی نهال عاشقی را در وجودش كاشته عبادات و اعمال نیك او به مراتب بیشتر مورد پذیرش، لطف و كرم مولا و خداوند خواهد بود و برای رهرویی كه سال ها در مسیر عاشقی گام نهاده، مسئولیت و سخت گیری های بیشتری وجود دارد و گذشت از خطاها و اشتباهات به مراتب سخت تر خواهد بود.

دقت كنیم كه سیر صعودی برای یك رهرو و سالك میلی متری و سیر نزولی او كیلومتری است. از آن جائی كه هدف از رهرویی قرب و سُكنا گزیدن نزد یار است، چنانچه سنگین ترین اعمال نیك را هم داشته باشیم، نباید اجازه دهیم با سبك ترین عمل ناشایستی از قرب الهی و قرار گرفتن در كنار معشوق محروم شویم، هر چند اعمال نیك ما بی شك از پاداش و سزایی درخور خود برخوردار خواهد شد اما همان میزان ناچیز عمل زشت، ما را به ابتدای راه باز خواهد گرداند.

ما جایز نیستیم حتی در فكرمان به قضاوت دیگران مشغول شویم.

پیامبر ما (ص) كسی بود كه در برابر ضربه ی ناخواسته ای كه توسط ایشان به فردی خورده بود، آماده قصاص شدند تا مبادا حق الناسی هر چند ناخواسته ‌برعهده داشته باشند. از قضاوت كردن و حكم صادر كردن هایی كه مبنای آن دشمنی است به شدت بپرهیزیم و اگر مسئله ای ما را وادار كرد تا به قضاوت بپردازیم از راهبر خود كمك بطلبیم تا با قضاوت و حكمی عادلانه مسئله را حل و فصل كنیم.

قدر شناسی در راه ما از اهمیت بسزایی برخوردار است. ما در مرامی از آل علی (ع) هستیم كه آقا اباعبدا… (ع) تنها به دلیل آب رسانی یك سیاح در صحرای كربلا بدون آن كه از آب بنوشند،‌ به پاس لطف و كمك وی، كاسه ی او را از ریگ و شن بیابان پركرده و ریگ و شن در كم تر از لحظه ای تبدیل به لعل و جواهر می شود و بدین ترتیب آقا امام حسین (ع) قدردانی خود را از مرد سیاح نشان می دهند.

مگر نه این كه ما رهرو این بزرگواران هستیم؟ پس چگونه می توانیم نیكی و محبت دیگران را فراموش كنیم؟ قدر نشناسی، دروغ،‌ قضاوت نادرست و تقویت منیت به هیچ عنوان نمی تواند از خصلت های شیعه و رهرو آقا امیرالمومنین (ع) باشد. در تمامی دوره زندگانی ائمه و معصومین (س) نمی توان كوچكترین اثری از حسادت دید. بیست و سه سال سكوت و خانه نشینی آقا امیرالمومنین (ع) از حسادت یك زن (‌خانم عایشه) نشأت گرفت اما در برابر ایشان آقا امیرالمومنین (ع) حرمت شكنی نكردن و به حرمت پیامبر (ص) بیست و سه سال رنج را به جان خریدند. آیات قرآن به روشنی تكلیف همسران پیامبر و نوع پاداش و میزان عذابشان را تعیین كرده است. وقتی ما نیز ادعای رهرویی می كنیم یعنی دارای تكلیف، سزا و جزای خاص خواهیم شد.

همیشه از شأن و مقام والدین و جایگاه احترام و اطاعت ( اطاعتی كه به دور از فرمان الهی نباشد ) از آنان سخن به میان آوردیم؛ اما آیا رهرو دارای شأ‌ن و جایگاه برای حُرمت گذاری نیست؟ اعمال رهروست كه او را دارای جایگاه و مقام می كند و هیچ چیز نباید باعث شود شأن و مقام یك رهرو هر چند نوپا نادیده گرفته شود.

احترام به مقام سادات نیز از جمله احترامات واجب است كه موظفیم به حرمت تجلی جایگاه پیامبر (ص) به سادات احترام ویژه بگذاریم كه طاعت، اطاعت را به همراه می آورد. برخی طاعات همانند نماز و روزه بر همه ما واجب است، دركنار آن ها طاعت هست كه انجام آن ثمره ای بالاتر از واجبات یومیه برای ما به دنبال دارد. حُسن خلق،‌ امانت داری،‌ سخن چین نبودن،‌ نپرداختن به دروغ، ‌غیبت و افترا از جمله ی این طاعت است كه علاوه بر بُعد الهی از بُعد اجتماعی مهمی برخورددار است و ثمرات والایی را برای انسان به ارمغان می آورد.

وقتی برای مورد پذیرش قرار گرفتن در نزد مولا خواهش و التماس می كنیم یعنی بر مسئولیت های رهرویی و دشواری مسیر آگاهیم. ما رهرویی نمی كنیم تا خواسته های دنیوی خود را تأمین كنیم. رهرویی با تجمع مال و ثروت اندوزی منافات دارد، چرا كه تجمع مال، حرص و آز را در پی دارد. خانم حضرت خدیجه (س) علیرغم این كه از مال و ثروت فراوانی برخوردار بودند اما همه این ثروت را در راه و مرام خویش صَرف كردند و آخرتی آباد را برای خود ساختند. رهرو به مال اندوزی فكر نمی كند و اگر خود از مال دنیا بهره مند شود، دیگران را نیز در بهره وری از این مال سهیم می كند. برای رهرو ثروت وسیله ای برای انجام عمل نیك و پسندیده است و همین عمل نیك سبب نعمت و بركت در ثروتش خواهد شد.

انسان بسیار توصیه به قناعت شده است. در طی زندگی، هر انسانی با فصل هایی از زندگی روبرو خواهد شد كه مطمئناً قناعت می تواند یاری كننده ی او در گذر از این فصل ها باشد. انسان قانع، حافظ شرافت و شخصیت خود در روزهای سخت زندگی است و هرگز، گدایی از دیگران را شایسته مقام انسانی خود نمی داند و فقط و فقط گدایی را به درگاه مولا و خدا می برد.

در راه و مرام ما گدایی بزرگ ترین توهین است. در این موارد برای این كه نیاز انسان از شكل گدایی تغییر حالت دهد و جهت درست پیدا كند وظایفی از سویی بندگان دین برعهده انسان قرار گرفته كه از جمله ی آن می توان به صله ارحام اشاره كرد.صله ارحام تنها به دید و بازدید با یكدیگر منحصر نمی شود و شكل های گوناگونی داراست. حفظ  آبرو و رسیدگی به انسان قانعی كه در اوج نیاز با عزت و قناعت طبع از گدایی كردن جلوگیری می كند، خود نوعی از برقراری صله ارحام است.

برای فراموش نكردنِ فراموش شده ها خوب است تا یادداشتی از محبت ها و مهربانی هایی كه دیگران در روزگار سخت به ما داشتند را داشته باشیم و هر از گاهی، به آن نگاه كنیم و اگر با فرد مورد نظر وارد چالش و یا تنش و دلخوری شدیم، بدی هایش را با میزان خوبی هایی كه در حقمان كرده است، بسنجیم و بدین ترتیب به حرمت خوبی ها از كوتاهی هایش بگذریم و این همان فرصت دادن ها است.

یكی از راه های شناخت رهرو به خود آمدن ها و فرصت دادن هاست. فرصت دادن نسخه الهی است، به همین دلیل است كه خداوند همواره راه توبه و بازگشت را برای انسان ها باز گذاشته است. به عنوان یك رهرو باید ظرفیت پذیرش انتقادها را داشته باشیم البته انتقادی كه در راستای پیشروی ما در راه و مرامان باشد.

فرصت دادن می تواند در انجام اعمال خیر و نیك نیز متجلی شود؛ به گونه ای كه ما فرصت انجام یك عمل زیبا و خداپسندانه را در اختیار دیگران نیز قرار دهیم.

همه رهروان نزد مولا برابرند و آن چه ایجاد تفاوت می كند، نوع اعمال و نیات و رفتار هر رهرویی است. به امید آن كه تمامی لحظاتمان سرشار از عشق و نفس كشیدنمان به خاطر قرب باشد و این مُیَسر نمی شود مگر آن كه در سلسله مراحل رهرویی به نظم بپردازیم.

فراموش نكنیم هیچ عملی سنگین تر و غیر قابل جبران تر از شكستن دل نیست؛ شكستن دل، اندوخته ها و داشته هایمان را می سوزاند و از بین می برد. ان شاا… در عین حال شاهد نعمت و جایگاه والایی كه خداوند در اختیار ما قرار داده است،‌ باشیم تا هرگز به دلایل ساده و بی ارزش، از حقیقت محض عاشقی هایمان دور نشویم. 

والسلام….