حُسن خلق(گشاده رویی و گشاده دستی)، پایان سال 94

بسم ا… الرحمن الرحیم

شناخت فرزندان و مادران ائمه و همسران این بزرگواران تأثیر به سزایی در بهبود تفكرات شیعی ما دارد. بسیار به مسئله خانه تكانی دل هایمان پرداختیم. باید توجه داشت كه خانه تكانی دل می تواند در برخی مواقع بسیار كارساز و كارگشا باشد.

در آغاز سال جدید و عید نوروز از جمله خصوصیتی كه باید به آن پرداخت گشاده رویی و گشاده دستی است.  آقا رسول ا… (ص) نمونه ای بارز از صفت حُسن خُلق بودند، به گونه ای كه زبانزد دوست و دشمنانشان بودند. گشاده رویی بخشی از حُسن خلق است. حُسن خلق در شنیدن، دیدن، صحبت كردن و در برخوردهای فردی و اجتماعی از جایگاه رفیعی برخوردار است. انسان ها در هر شرایط و هر گروه سنی كه باشند نیازمند به محبت و ابراز آن از سوی اطرافیان هستند. در دوران كوكی بروز محبت والدین به كودكان می تواند پایه های رفتاری كودك را به خوبی شكل دهد و این مسئله نه تنها منع شرعی ندارد بلكه توصیه اكید ائمه و معصومین (س) نیز می باشد .ابراز محبت به كودك به هیچ عنوان خِللی بر اقتدار و اُبُهت والدین وارد نمی كند. آقا رسول ا… (ص) حَسنین (ع) را بردوش می گرفتند و بسیار بر آنان محبت می كردند. از جمله دلایلی كه حسادت دشمنان را بر می انگیخت، علاقه و محبتی بود كه پیامبر (ص) نسبت به مولا (ع) و خانم حضرت زهرا (س) داشتند.

هرگز نفرت، كینه و دشمنی در خلقت انسان وجود نداشته است. با نگاهی ساده به خلقت با عظمتی كه خداوند در مورد انسان داشته و مقام هایی كه برای او برگزیده (اشرف مخلوقات، خلیفه الهی) می توان دریافت كه اساس آفرینش انسان محبت و عشق بوده است. از ابتدای بسته شدن نطفه، همه چیز بر پایه محبت شكل گرفته است.  در زمان پیامبر (ص) روزی آقا رسول ا… (ص) بر خانم حضرت زهرا (س) وارد شدند و ایشان را گریان دیدند؛ سپس فرمودند چرا بانویی كه اكنون در بطن خود فرزندی دارد این چنین گریان و غمگین است و خانم فرمودند آنچه موجب گریان شدنم می شود، ناله اَنَا العَطشانی است كه از كودك در بطنم می شنوم. همانطور كه حضرت عیسی مسیح (ع) در كودكی و در دفاع از مادر خود لب به سخن گشودند، آقا امام حسین (ع) از زمانی كه در بطن مادر بودند با مادر سخن می گفتند. پرسش آقا رسول ا… (ص) از خانم حضرت زهرا (س) بازگو كننده دو اصل مهم است: نداشتن و دوری كردن از غم و اندوه در حین بارداری كه هم اكنون علم بشر به آن دست یافته و هم صحبتی و ابراز محبت با كودكی كه در بطن مادر است در رشد و پرورش جسمی فكری و روحی او بسیار مهم است.

گشاده رویی از جمله صفات موجود در حُسن خلق است. تصمیم این كه مهربان و گشاده رو باشیم یا نباشیم در یك لحظه اتفاق می افتد و همین تصمیم است كه ضامن اعمال و زحمات ماست. ابراز محبت با توجه به شرایط زمانی و مكانی، به نوعی قدرشناسی محسوب می شود. ابراز محبت، توجه و قدرشناسی باید جزو اصول رفتار ما قرار گیرد. در برخوردهایی كه با دیگران داریم گاهی ما دردمندیم، این لحظه بهترین لحظه امتحان ماست كه آیا در چنین مواقعی نیز دیگران را مورد توجه قرار می دهیم یا خیر؟

گذشت از جمله اعمالی است كه مولا (ع) و معصومین (س) به آن بسیار بها می دهند. وقتی زحمتی می كشیم،
می بخشیم ولی ما بِه اِزایی قرار نمی دهیم، این بزرگواران برای ما اجر اُخروی و دنیوی فراوانی در نظر می گیرند. در گذشت كردن ها و بخشیدن ها، حُسن خلق داشتن و طریقه رفتار و برخورد ما تعیین كننده است. گاهی اجر و مزد یك رفتار درست، یك همدردی و یك هم نشینی از اقامه هزاران هزار ركعت نماز بهتر و سودمند تر است.

عبیدا… با خوردن شراب و در حالتی مست وارد بر مسجد می شد و به عنوان امام جماعت می ایستاد و عده ای از افراد چابلوس و یا نادان و ترسو به او اقتدا می كردند. انسان هایی كه حتی اگر تنها حقانیت مولا (ع) را اعلام می داشتند و در حمایت از وی گامی برمی داشتند نیز مورد عنایت خداوند قرار می گرفتند اما از رُعب و خوف ظلم و ستم عبید ا… به طاعت از او پرداختند. خداوند از انسان بندگی می خواهد اما نه در هر شرایط و هر وضعیتی. خداوند بندگی را به شرط حرمت گذاری و رعایت آداب صله ارحامی و حُسن خلق می خواهد؛ خداوند از حق خود می گذرد و خواهان این است كه بنده با بهترین خوی و خصلت ها به بندگی بپردازد. در ایام نوروز ممكن است پذیرای افرادی باشیم كه رابطه مناسبی با ما نداشته و یا ندارند ولی ما موظفیم به حكم انسانیت و رعایت حُسن خلق و به خاطر خداوند از آن ها به خوبی پذیرایی كنیم.

برخی اتفاقات پیرامون ما یك تلنگر و یك اتفاق است. بارها آیات الهی را می خوانیم و گاهی فراموش می كنیم كه خداوند نیز به پیغمبر (ص) خویش فرمود: پیغمبر من تكلیف تو تنها ابلاغ رسالت است. یادمان باشد خداوند به ما نیازی ندارد كه ما را دوست نداشته باشد. خداوند خود فرموده كه روزیِ ما نزد اوست و در انتها ما همانی خواهیم شد كه او می خواهد. مگر نه اینكه آتش بر ابراهیم خلیل ا… (ع) گلستان شد. سِیر كردن در قصص قرآنی برای ما سرشار از درس و پندهای الهی است و در حقیقت انتقال دهنده تجربیات گذشتگان برای ماست.

هر انسانی طالب و خواستار حُسن خلق است. هر انسانی در رفتن به منزل افراد صاحب حُسن خلق با شور و اشتیاق و شتاب بیشتری وارد بر میهمانی می شود. افرادی كه متوجه گشاده رویی و حُسن خلق ما می شوند بی تردید برای ما حساب و امتیاز ویژه ای را در نظر می گیرند. حال باید دید كه خداوند ناظر و رحمان به چه میزان بنده خوش خلق، خویش را مورد رحمت و عنایتش قرار می دهد؟ خدای یكتا هیچ عملی را بی جواب نمی گذارد. نكته قابل توجه این است كه بخشش خداوند با یك مورد بخشش از بین نمی رود. گاهی یك كلام و یك نرم زبانی می تواند برای ما ثمرات اخروی فراوانی را به ارمغان بیاورد.

همان طور كه گل و شكوفه، نشانه ای از فرا رسیدن بهار است. رفتارهای ما نیز نشانه بندگی و نشانه عاشقی ما بر مولایی كه در حین نماز انگشتری خود را به سائل می بخشند و نشانه عاشقی بر بانویی است كه طی سه روز، تنها غوطه غذایی خانه را به سائل می بخشند و خود میهمان مائده الهی می شوند. هر یك از ما نیز می توانیم دریافت كننده مائده الهی باشیم. گاهی یك تماس و یا یك پیام كه از غم ما بكاهد حكم همان مائده خداوند را دارد. در زندگی روزمره هر كارفرمایی پس از اتمام كارِ كارگران خود مزد آن ها را می پردازد. مگر می شود خدای یكتا با آن همه عظمت و ثروت، بنده ای را كه در راه او به خدمت پرداخته را مورد لطف و روزی خویش قرار ندهد و مزد و اجر او را نپردازد.

بارها گفتیم كه می توانیم با شكر و یاد خدا به همه اعمالمان رنگ و بوی الهی بدهیم. عید برای همه ما سنگ محكی است تا میزان درك، شناخت اعمال و رفتارمان را بسنجیم؛ هر چند برای رهروی مولا هر لحظه ای كه به رضایت قلبی دست پیدا كند، دلی را نشكند، دست افتاده ای را بگیرد، توبه كند و تسلیم شیطان نشود عید محسوب می شود؛ بدین گونه است كه برای یك رهرو ممكن است در یك روز چندین عید تكرار شود.

حس بخشندگی یك حس ناب و الهی است. بسیارند افرادی كه علیرغم امكانات فراوان، دل بخشیدن ندارند و از نعمت بخشنده بودن محرومند. بخشش تنها منحصر به بخشش های مالی نمی شود. بخشش های توأم با منت نه تنها مهر نمی آفریند بلكه موجب آزار و ناراحتی فرد مقابل نیز می شود. یكی از شاخه های حُسن خلق، بخشش است. سعی كنیم وقتی به پیشگاه الهی رو می كنیم با دستی پر و توشه ای وسیع به طلب حاجت خود بپردازیم و بدانیم كه خداوند و معصومین (س) شنونده دانا و علیم هستند. فراموش نكنیم در مقام رهرویی، نه تنها در قبال راه و مراممان مسئولیم بلكه در قبال خود نیز از مسئولیت سنگینی برخورداریم. مراقب باشیم و اجازه ندهیم تا مشكلات شخصی، بیماری جسمی و ناراحتی هایمان بخواهند بر كیفیت رفتار و كردار ما تأثیر بگذارند.

مولای ما مولایی است عظیم، كریم، صاحب عزت، مردانگی و جاه و مقام والا نزد پروردگار یكتا؛ با وجود چنین مولایی هرگز و هرگز نباید نگران و مضطرب شد. مطمئن باشیم كه همواره نظر این بزرگواران همراه ماست. اكثراً از خود دوریم و از خود غایبیم. خداوند همیشه حاضر و ناظر است، ما نیز باید همیشه ناظر بر اعمال خویش باشیم. ما خانواده ایم و موظفیم تا چارچوب ها را رعایت كنیم. ان شاءا… روزهای باقی مانده تا سال جدید بتوانیم به گردگیری قسمت های فراموش شده دلمان بپردازیم و سال جدید را با لبخند رضایت مولایمان آغاز كنیم.

والسلام…