تفسیر سوره انشراح

بسم ا… الرحمن الرحیم

وقتی كسی خودش را رهرو می داند و نزدیك به مقام فقیری شده است باید به این مسائل بیش تر دقت داشته باشد. معنی فقیر در اینجا با گدا و سائل تفاوت دارد. می دانید كه مسكین كسی است كه نیازمند است ولی هیچ زمان به خاطر نیاز حتی گرسنگی دست به طرف كسی دراز نمی كند و آبرویش را نمی ریزد و توكل می كند به خدای مهربان و روزی دهنده؛ یعنی به خاطر روزی، خوردن، پوشیدن گدایی نمی كند.

مورد دیگر سائل و گدا هستند كه هر چیزی می گیرند باز سیر نمی شوند. می گیرند و جمع می كنند و باز همان وضعیت سائلی را دارند. هر كس طمع زیادی داشته باشد به نوعی گداست و گدایی اولین چیزی كه با خود می آورد بی آبرویی است. كسی كه آبرو نداشته باشد نمی تواند مومن باشد و نمی تواند دین و ایمان داشته باشد.

مورد دیگر فقیر است. فقیر كسی است كه دیگر از خودش هیچ چیز را نمی داند. برای خودش هیچ چیز قائل نیست. مالكیتی برای خودش نمی بیند. شاید مال هم داشته باشد ولی نمی گوید من مالك هستم. همه چیزهایی كه دارد را نعمت هایی از سمت خدا می بیند كه خداوند به او عطا كرده و مالكش خداست. فقیری آن مقامی است كه فرد نمی تواند سیر باشد و همسایه او گرسنه باشد. نمی تواند پول روی پول انباشته كند و می داند كه ممکن است در خانواده، دوست و آشنایان، یتیم یا گرسنه ای باشد.

خدا كند كه تك تك ما بتوانیم به آن درجه فقیری برسیم كه اگر به آن درجه رسیدیم دیگر با طمع، آز و حرص كه در هزاران بلا و بدبختی است كاری نخواهیم داشت و چون طمع و آز باعث می شود که آن در به روی فقیر بسته شود. مرحوم شیخ جعفر مجتهدی و مرحوم قاضی طباطبایی كه روحشان شاد باشد هر دو این عزیزان از خانواده های مرفه و شناخته شده شهرشان بودند و می توانستند خیلی چیزها داشته باشند ولی طوری زندگی كردند كه گویی یك دقیقه دیگر در این دنیا نخواهند بود و باز طوری به زندگی نگاه كردند كه گویی هزاران سال باید باشند. آن هزاران سال در جهت افزایش نیروی ایمانی اعمالشان بود و مسئله دیگر به خاطر عدم دلبستگی به دنیا و به مال دنیا بود.

وقتی بدانم كه یك دقیقه دیگر نیستم چرا حرص بزنم كه مال روی مال اندوخته كنم؟ یا ملك اضافه كنم؟ و یا این كه به خاطر مال دنیا حقی را ضایع كنم؟ نتیجتاً نظم همه این ها را در بر می گیرد. یك انسان منظم می داند برای این كه بتواند به كارش برسد، به زندگی و مسئولیت هایی كه دارد برسد و از طرف دیگر به برنامه های دینی و تعهداتی كه در قبال پروردگارش دارد برسد باید چطور برنامه ریزی كند. این نباشد كه یك شب تا صبح نماز شب بخواند در مقابل فردا كسل و خسته از مسئولیت ها و حتی از تكالیف اولیه خودش باشد، باز بماند.

توانایی های هر كس مشخص است و خزائن خداوندی برای همه آماده است. فقط بستگی به این دارد كه هركس چقدر می تواند با تواناییش از این خزائن بهره برده و برداشت كند و تنها خزانه ای است كه تمام شدنی نیست و در هیچ زمان كم نمی آورد. گفتیم كه قرآن برای تمام اعصار، دوران، روزها و مسائل مختلف گفته شده است. چیزی نیست كه در قرآن نباشد. اگر قرار است در روزهای آتی در جایی از كره خاكی اتفاقی بیفتد در قرآن هست.

باید این فرمایش امیرالمومنین علی (ع) را همیشه مد نظر قرار دهیم كه حرف هایی را باید برای مردم گفت كه پذیرای آن باشند و برایشان قابل فهم باشد. تمامی درس ها، درس مدیریت، درس نظم، بندگی و دنیا طلبی همه در قرآن آمده است ولی بستگی به این دارد كه چطور از آن بهره بگیریم. برخلاف امتحانات دنیایی كه هر فرد باید دروسی را بخواند تا برای امتحان آماده شود در دانشگاه خدایی و در كلام خدایی فقط كافیست كه بخواهی، خواستنی كه دل و زبانت همیشه یكی باشد.

بهترین جای گوسفند كجاست؟ زبانش. بدترین جای گوسفند كجاست؟ زبانش. می بینید كه لذیذترین می تواند بدترین باشد. زبان ما می تواند خیلی كارها كند، می تواند محبت را خرج كند و كلمات الهی به كار گیرد و حرف خوب بزند و در تمام صحبت هایش یاد و ذكر خدا باشد و در عین حال می تواند خودش را به شیطان بسپارد یا دل و قلبمان. هدف خداوند از خلقت قلب این بوده كه این عضو معدن مهر، عطوفت، عاطفه و عشق باشد نه كینه و حسد. از نظر علمی هم امتحان شده است كه نوع گردش خون، غلظت خون و همه و همه در دو نفر كه قلبی با مهر و دیگری قلبی سرشار از كینه دارند با هم متفاوت است. آن كسی كه حسادت دارد و كینه در دلش جای می دهد وضعیت مطلوبی از لحاظ سلامت جسمانی ندارد ولی آن كسی كه مهر و محبت را در دلش دارد خصوصاً محبت خدا و عترت رسول (ص) وضعیت بهتری دارد.

باید یادمان باشد كه دین و وظایف دینیمان و بالاتر از آن رهروی را به بهترین نحو ادامه دهیم. راه را پیدا كردیم و می دانیم به چه روشی باید ادامه دهیم. راهی را كه یك عاشق معنوی و یك عاشق روحانی می تواند طی كند خیلی راحت تر از طی مراحل مختلف حتی عرفان می باشد. در زمان حضرت رسول (ص) یهودیان می آمدند تا با سوال های سخت خود دین اسلام را ناتوان جلوه بدهند. اگر سوالی می كردند حضرت رسول (ص) رو به حضرت علی (ع) می كردند و می گفتند: “علی جان جواب این مورد را بده” و این نشان دهنده این است كه حضرت رسول (ص) همه امت را به پیروی از امیرالمومنین (ع) و خانم فاطمه زهرا (س) سوق می دادند.

نیست هیچ حرفی در قرآن مگر این كه صفاتی از صفات باری تعالی در آن باشد. شیعه و رهروی علی (ع) باید هوشیار باشد كه به راحتی نتوانند او را تضعیف كنند. با یك برنامه مشخص سعی كنید به طور منظم خود را بررسی كنید و نقاط قوت و ضعف را بشناسید. در رهروی هیچ موقع خود را با دیگری مقایسه نكنید چون مقایسه حسادت می آورد و حسادت با خود بلاهای دیگر می آورد. بالاترین عبادت خدمت به خلق است. حسادت، كینه و یا مسائل منفی به صورت شخص منتقل می شود و در زمانی كه فرد اسیر شیطان شود دیگر نمی توان در آن لحظه او را پذیرفت و در صورت او نگاه کرد.

رقابت سالم خوب است و باید این شهامت را در خود بیاوریم كه اگر روزی یكی از اطرافیانمان حركت معنوی بهتری داشت دعا كنیم و از خدا بخواهیم كه به من هم این لطف را كند و باید شادی كنیم كه دیگری توانسته موفق شود. وقتی می بینیم كسی تمام حس پاكش را خرج می كند تا بنویسد با خود نگوییم كه شاید فقط نوشته باشد، برای او دعا كنیم. اگر فقط نوشته است ببینیم كه این انسان، حس خوب هم دارد پس در وجودش هست كه بتواند عین واقعیت هم باشد. یك نفر از رهروان اگر به حد شفاعت كه وعده خداست برسد برای همه اطرافیانش كافیست. چنان چه شنیدیم كه با دفن كردن مرده مومن، تمام ارواح دیگر موجب عفو و بخشش شده اند و برعكسش هم بوده است. این فقط برای مرده ها نیست برای زنده ها هم می تواند باشد.

سعی كنیم سوره های كوچك را حفظ كنیم و تكرار كنیم اگر كل سوره را نمی توانیم یك آیه را هم تكرار كنیم بسیار خوب است. اگر بتوانیم روزانه حداقل 10 آیه بخوانیم شامل یكی از مقام هایی كه حضرت رسول (ص) فرموده اند می شویم. حضرت رسول (ص) تضمین شفاعت می كند اگر كسی یك بار این سوره (انشراح) را با درك كامل بخواند. باز ایشان می فرمایند: “هر كس این سوره را بخواند از غمگینی مرا در می آورد و حتی اگر در اوج غم باشم شاد می شوم.” بهترین زمان برای اجابت دعا بعد از خواندن قرآن است و دیگری زمان آمدن باران كه دعا كردن بسیار خوب است.

این سوره مباركه به روایتی با سوره ضحی كامل می شود و اتمام نعمت شده است. برای حاجت های خیلی بزرگ چهار سوره الذاریات، انشراح، طلاق، مزمل اگر روزی چهل بار خوانده شود برای حاجت های شرعیه تضمین برآورده شدن، داده شده است. برای مهمات و حاجت های بزرگ سه روز اول، حمد را هفت مرتبه بخوانید بعد هفتصد صلوات بفرستید و هشتاد بار سوره انشراح خوانده شود و سپس هزار و یك بار توحید خوانده شود و هفت بار حمد و صد صلوات یكی از ختم هایی است كه برای مهمات می توان انجام داد. برای سنگ مثانه بهترین داروست كه ضمن خواندن، نوشته شود و در آب شسته شود و به كسی كه سنگ مثانه دارد، داده شود كه هم درد را می گیرد و هم سنگ مثانه را دفع می كند.

ان شاا… خداوند از تقصیرات ما بگذرد و ما را سرخود رها نكند و یك لحظه ما را به حال خودمان وا نگذارد. از كسانی كه به شما التماس دعا گفته اند غافل نشویم. یكی از مسائل مهمی كه یك مومن، یك عاشق و یك رهرو باید مد نظر داشته باشد داشتن نظم و نظام است. نظم در هر كاری مطمئناً همیشه می تواند كمك حال ما باشد و خیلی از مشكلات و گرفتاری ها را از آدمی دور كند. چنان كه بارها صحبت كردیم كه حتی در مورد مسائل دینی و عبادی هم از افراط و تفریط پرهیز كنیم این مسئله در قالب نظم و نظام جای می گیرد؛ یعنی اگر برای ساختن خود، برنامه منظم و مشخصی نداشته باشیم مطمئناً دچار كارهای تكراری و مسائلی می شویم كه در آن روز، یا در آن ماه نیازی به آن مسئله نبود.

یك زمان هایی هست كه بر فرض به جای آن كه قرآن بخوانیم و یا نمازهای مستحبی به جا آوریم، در جاهایی لازم است كه آن ها را موقتاً رها كنیم و خودمان را منظم و آماده كنیم. چه بسا دیده اید كه نمازی را به جا می آورید ولی ته دلتان از نمازی كه خواندید راضی نیستید. فقط صرف ترس از خدا و این كه ادای تكلیف كرده باشیم انجام شده است. در صورتی كه ما به دنبال این مسئله نیستیم كه فقط وظیفه و تكلیفمان را انجام دهیم. والسلام…

Check Also

تفسیر سوره دهر

بسم ا… الرحمن الرحیم خاندان عترت رسول از یک نور واحد هستند که هر کدام …