لیلة الرغائب، اعتماد به نفس

بسم ا… الرحمن الرحیم

شب و روز پر خیر و بركت و رحمت لیلة الرغائب را پشت سر گذاشتیم. شبی كه در آن بسیار به راز و نیاز، عبادت و طلب حوائج از معبود یكتا توصیه شده است. از آن جائی كه وعده­ی خداوند حق است، خداوند در این شب هرگز بندگان خود را ناامید نخواهد كرد. لیلة الرغائب به دلیل رحمت خاص الهی، جشن مردگان نیز نامیده شده است، بنابراین یاد كردن از اموات در این شب از احسن اعمال محسوب می شود.

همیشه گفتیم خداوند ارحم الراحمین است. حد اعلای عشق مجازی بین انسان ها، عشق مادر و فرزند است و اوج این عشق لحظه شیر دادن كودك است. لیلة الرغائب نیز یكی از لحظات اوج و جوشش عاطفه و احساس بین عبد و معبود است. آسمانیان در تمامی ایام سال در انتظار رسیدن شب پر خیر و بركت لیلة الرغائب هستند تا هم آوا با انسان ها به تسبیح و ذكر پروردگار مهربان بپردازند. مقام و جایگاه انسان به قدری والاست كه فرشتگان و ملائك با آن همه پاكی و دائم الذكر بودنشان در انتظار همنوا شدن با انسان ها هستند تا از نور بیشتری برخوردار شوند و بدین وسیله به سوی قرب حركت كنند.

كسی كه همه وجودش را همراه با عشق حقیقی و الهی قرار می دهد، راضی می شود تا همه چیزش را در راه رسیدن به اصل و مبدأ خود از دست دهد، در حقیقت قدم در راه قرب گذاشته و راه شناخت و معرفت را با هدفِ رسیدن به اصل پیش گرفته است، برای چنین انسانی عمل صالح و تقوای الهی حكم بهترین ها را داراست. فراموش نكنیم هر بنده ای از ظنِ خویش یار خود را تشبیه می كند و برای رفتن و رسیدن به او حركت می كند. شبانِ زمان حضرت موسی (ع) به نوعی و فرعون در خفا و تاریكی به نوعی دیگر به معاشقه و مناجات با یار می پردازند. شب لیلة الرغائب، راهی باریك و پر از نشانه برای وصل به یار است. اعمال این شب از جمله ذخایر تمام نشدنی است كه انسان می تواند در توشه آخرت خود قرار دهد. اعمال خالصانه، به دور از حوائج و خواسته های دنیوی در لیلة الرغائب هر چند تنها یك بار در طول زندگی انسانی صورت پذیرد، می تواند برای او ذخایر پایان نیافتنی را به ارمغان آورد.

مطابق با زندگی ائمه برای بنده ای كه عاشقانه و خالصانه راه عشق می پیماید، دنیا و خواهش های دنیویی رنگ می بازد و بی اهمیت تر جلوه می كند. بنده ی عاشق اطمینان دارد، مادامی كه در كنار یار است، همه چیز در دست اوست و وقتی انسانی به آسودگی خاطر از دنیا و اطرافیان برسد، بی شك عاشقانه تر، عاشقی می كند. بارها گفتیم خداوند از ما به ما عاشق تر است. در هر معاشقه، مناجات و توبه ای، خداوند بر بنده بیش از بنده به خدا عشق می ورزد؛ از این روست كه تا آخرین لحظات، فرصت توبه و بازگشت را در اختیار بنده قرار می دهد.

فرصت رجب و ایام خاص موجود در آن از جمله همین فرصت هاست. در زمان وداع از این دنیا، بهره مند بودن از این فرصت هاست كه می تواند فریادرس و یاری دهنده ی انسان باشد. زبان ساده ی عاشقانه خود را برای راز و نیاز با یار به كار ببندیم و فراموش نكنیم كه خدای قادر مطلق بر مخلوق خود آگاه است و افكار، گفتار، زمزمه و نجواهای او را با هر میزان عیار خلوص تشخیص می دهد.

بزرگ ترین و ماندگارترین ارثی كه حضرت زهرا (س) برای انسان ها باقی گذاشت، پاسخشان به پرسش خداوند بود؛ یعنی در زمانی كه خداوند از حضرت زهرا (س) سوال كرد كه چه چیز می خواهی؟ ایشان تنها از خدا، خودِ خدا را خواستند؛ چرا كه انسانی كه با خداست همه چیز دارد. از سوی دیگر پاسخ حضرت زهرا (س) درس بزرگ دیگری را به ما می آموزد و آن این است كه خانم در طلب خواسته ی خود فردنگری نمی كنند و خواسته ی خویش را برای دیگر افراد نیز در نظر می گیرند (اشاره به پرسش دوم خداوند كه از خانم دگر بار پرسید كه چه می خواهی؟ و خانم شفاعت امت و محبان خود و آلشان را خواستند).

تلاش خانوادگی ما در جهت خدمت به خلق نیز برای كسب آه و دعای ناب از سوی یك یا چند نفر در جمعی وسیع است كه همان آه و دعا بی تردید نقطه ی وصل همه ی ما به خدای مهربان خواهد بود. در عشق مجازی بسیار اتفاق افتاده كه افراد ابتدا با وجود هر كم و كاستی باز هم به عشق ورزی و عاشقی تن می دهند اما پس از گذر زمانی اندك به ناله و شِكوِه از كاستی ها می رسند؛ اما در عشق حقیقی، معشوق كه خود عاشقی والاست، با وجود ضعف بنده باز هم پذیرا و مشتاق اوست و تا آخرین لحظات برای او فرصت ها را فراهم می كند.

خداوند بندگان خود را تنها به خاطر خودِ بنده دوست دارد و نه به دلیل ظواهر و مسائل دنیوی. عین نادانیست كه بنده ای از این فرصت بهره نبرد و یا تنها در جهت تأمین خواسته های دنیوی به بهره وری از این فرصت ها بپردازد. ارزش هایی كه امروزه و در دنیای فانی تعریف شده، ضد ارزش هایی است كه هیچ كس تاكنون نتوانسته و نخواهد توانست آن ها را با خود به آخرت ببرد (منظور خانه، ماشین و …). رهروی مولا بی شك به درك فانی بودن دنیا رسیده كه راه رهرویی و بندگی را برگزیده است. برای انسانی كه از فرصت دنیا در جهت معنا كردن عشق و نزدیك شدن به معبود بهره نبرد، مرگ از آغاز تا رسیدن به محشر، سراسر وحشت و سختی خواهد بود.

هیچ چیز معتبرتر از كلام خدا نیست. در این كلام بارها شنیدیم و خواندیم كه خداوند براساس وُسع هر كس از او تكلیف می خواهد. اعمال نیك و خاص انجام دادن در كیفیت عملی است كه در راه خدا انجام می دهیم نه در كمیت. تعداد بی شمار ركعت های نماز هرگز دلیلی بر قرب و یا بهره گیری از فرصت ها نیست.

خداوند قادر مطلق و خالق مهربان است. همان طور كه در حد نهایی عشق بین دو انسان دیگر ظاهر و پوشش ملاك عشق ورزی نیست و عاشق تنها به عشقی كه در سینه نسبت به فرد مقابل پرورانده به عاشقی می پردازد، در عشق حقیقی، خداوند بی همتا و بی نیاز، ظاهر و تعداد اعمال را ملاك عشق و وصل بنده قرار نمی دهد و آنچه را كه مایه ی عشق ورزی می داند خلوص، پاكی و دلدادگی بنده است. عشق و عاشقی یعنی جذب یكدیگر شدن.

همیشه آیه “اِنالِله و اِنا اِلَیهِ راجِعون” تداعی گر ترسی درونی در انسان ها بوده، در حالی كه اگر انسانی راه بندگی را درست پیموده باشد، راجعون برای او بازگشتی لذت­بخش و توانمندانه را تداعی خواهد كرد. لیلة الرغائب در اصل اوج عشق خدا به بنده است. لیلة الرغائب در اصل اوج نعمت، رحمت و فرصت خدا برای بنده است. لیلة الرغائب فرصت خاص الهی برای زندگان و مردگان است. فرصتی كه به سبب عشق بنده به خدا و معاشقه های او، خداوند نه تنها بر او بلكه بر رفتگان او نیز نظر رحمت و مغفرت خواهد داشت. متأسفانه علیرغم این كه می دانیم زندگی فانی و گذراست، باز بر این ریسمان پوسیده چنگ می زنیم و خدای باقی و جاوید را فراموش می كنیم اما خدای رحمان با وجود همه ناشكری ها، كفر‌­­ ورزی و گناهان ما باز هم مشتاقانه در انتظار بازگشت ما به صراط مستقیم است.

خداوند بارها انسان ها را از وجود دشمن آشكارش (شیطان) آگاهی داده و فرموده كه شیطان در چهره های متفاوت و به شكل های گوناگون در راه فریب شما در تلاش است. منزلت لیلة الرغائب همانند منزلت شب ولادت مولا، شب قدر و شب بعثت حضرت رسول (ص) بسیار والا و بلند مرتبه است و خداوند در این شب، خواهان عشق و وجود پاك بنده است. عشق ورزی ما نسبت به خدا در واقع همان بندگی كردن و رهرو بودن ماست؛ همان حركت در صراط مستقیم تا رسیدن به یار.

مراقب باشیم از رحمت و فرصت­ های خداوند مأیوس و ناامید نشویم كه خداوند هر لحظه و هر زمانی طالب و خواستار بندگان خویش است. فرصت ها را از خودمان دریغ نكنیم و از گفتن “جمله ی از من گذشته” به شدت حذر كنیم كه خداوند هرگاه هر كس را بخواهد هدایت می كند. نشستن ها، طلب مغفرت و توبه كردن های واقعی ما با واسطه قرار دادن ایام زیبای رجب علیرغم همه رو­سیاهی و گناهانمان بدون هیچ تعللی در درگاه الهی پذیرفته خواهد شد.

هر چند دسیسه های شیطان در چنین لحظاتی مسیر توبه را دوباره به سوی مسیر گمراهی می كشاند و ابتدا از فریب نفس تا در دست گرفتن كامل نفس اماره پیش می رود تا انسان را در لباسی نو به سمت و سوی گناه بكشاند اما خدایی خداوند پایان ناپذیر است و تلنگر و فرصت ها را برای بنده قرار می دهد تا بنده مجدداً به سوی او گام بردارد و وجود پاك خویش را نمایان كند. مقاومت انسان ها در برابر حیله های شیطان متفاوت است، بنابراین شیطان برای انحراف انسان های مختلف، میزان تلاش متفاوتی را صَرف خواهد كرد و پیروزی او زمانی محقق می شود كه نفس اماره در مقابل گناه و یا عدم اجرای فرمان الهی، اولین پاسخ مثبت را می دهد.

در ایام خاص الهی وقتی سعادت می یابیم و برای عشق ورزی، راز و نیاز مجال می یابیم تا در مهمانی خدا حاضر شویم تنها به خودمان فكر نكنیم و از نعمت دعا برای مهمان كردن همه بر سر سفره الهی استفاده كنیم و برای دیگران نیز طلب خیر، خوبی، رحمت و غُفران كنیم. بارها گفتیم بخشش تنها بخشیدن مال نیست؛ رهروی مولا با نگاه، صدا، قلب و مال خود می تواند، ببخشد. رهروی مولا در اوج توانمندی خود و ناتوانی دیگری، هرگز او را رها نمی كند و مانع از سقوط فكری، روحی، شخصیتی، اجتماعی و فیزیكی فرد می شود. چنین رهروی مورد عنایت خاص الهی است. خداوند بندگانی را دوست دارد كه می توانند، تخریب كنند اما به خاطر خدا دست گیری می كنند و می سازند. خداوند بندگانی را دوست دارد كه در معاشقه های خویش، دیگران را نیز با دعا سهیم می كنند.

وعده خدا حق است؛ هرگاه و هر زمانی بازگردیم، راه بازگشت باز است. سعی كنیم با تقویت احساسمان در همه ی ایام به خصوص ایام خاص، با سفر به درون به حس رضایت مندی برسیم و این گونه میزان رضایت یار را متوجه شویم. وقتی عشق خدا را داشته باشیم یعنی عشق تمامی عاشقان الهی و اولیاء ا… را داریم. بیش از شعار به تقویت شعورمان بپردازیم كه افزایش شعور همان كسب معرفت است و شناخت و معرفت بالاست كه می تواند ما را در حركت صحیح و دقیق تر به سوی مقصد یاری كند. در تعریف دیگری از رهروی، باید بدانیم رهرو كسی است كه با همه اعتماد به نفس بایستد و رهرویی خود را اعلام و اجرا كند. فردی كه عهد رهروی می بندد در حقیقت لباس خاكی خود را با لباس نور تعویض می كند.

همه ملائك، مقربان و پیامبران در روز محشر حاضر خواهند شد. تمامی شهدای كربلا نیز با همه ی نشانه های شهادت خود در این روز حاضر می شوند كه از جمله ی آن ها آقا علی اصغر (ع) هستند كه با گلوی بریده در حالی كه اشاره به حرمله لعنت ا… دارند وارد صحرای محشر می شوند.

یك رهرو نباید اجازه دهد كه اعتماد به نفسش تقلیل پیدا كند؛ البته گاهی ممكن است شرایط نامساعد سبب كاهش اعتماد به نفس رهرو شود اما این شرایط باید یك ایستایی موقتی باشد. از دست دادن كامل اعتماد به نفس یعنی آسیب دیدن ایمان و باور فرد. ما همگی باید به جایی برسیم كه محكم و راسخ بتوانیم بگوئیم “رهرو هستیم، رهرو می مانیم و رهرو می میریم”. تاریخ زندگی ائمه (ع) گواه روشنی بر اعتماد به نفس این بزرگواران داشته است. در واقع ائمه (ع) دارای اعتماد به نفس بودند كه توانستند ره عاشقی را با همه فراز و فرودها بپیمایند.
حَبلُ المَتین همان مولا و اولاد پاكشان هستند. ان شاء ا… بتوانیم با چنگ زدن به این ریسمان الهی یك پله به یار نزدیك شویم.

والسلام …