پیشگیری از اشباع ظرفیت، لحن، خودآزاری

بسم ا… الرحمن الرحیم

پیش تر گفتیم که عاداتی هم چون نوع میزان خوردن، نوع و میزان خوابیدن، نوع و لحن گفتار در سیستم عصبی و بدنی ما بسیار تأثیرگذار است و می تواند نقاط مثبت و یا نقاط منفی برای ما ایجاد کند. قطعاً همه ما روزهایی را سپری کردیم که احساس کردیم کند ذهن تر، فراموشکار تر، عصبی تر و یا ناراحت تر هستیم. چنین تزلزل هایی علت و معلولی جزء افکار ما و عملکردهای ما ندارد. حرص ها و غصه ها و در پی آن نشخوارهای ذهنی از اتفاقاتی که همواره در روزمره هر انسانی در حال رخ دادن است، انباشتی از منفی ها را تولید و ذهن و قلب انسان را تسخیر می کند. بی شک مغزی که در انبوهی از منفی ها قرار می گیرد عملکردی پر نقص خواهد داشت. جملات منفی هر قدر هم تکراری باشند باز هم ظرفیت وجودی و مغزی انسان را اِشغال می کنند. گوشی موبایل و یا رایانه ها که ساخته دست بشر هستند نیز پس از مدتی استفاده از برنامه های متعدد ظرفیت و گنجایش آن ها تکمیل شده و نیاز به پاکسازی دارند. مغز انسان نیز با همه پیچیدگی خود از این قاعده مستثنی نیست، در اثر تکمیل ظرفیت باید پاکسازی شود و انباشت های اضافی و به خصوص منفی از آن خارج شود.

بیش ترین آسیب انسان ها در جایی است که از کسی ناراحت هستند و بدون این که فرد خاطی در جریان باشد، فرد با تکرار ناراحتی جنگی درونی را در خود برپا می کند و فقط فقط سیستم های بدنی خود را دچار اختلال می کند. خودآزاری صدمات عمیقی ایجاد می کند که از جمله آن می توان به نپرداختن به خود برای بهتر زیستن، بهتر فکر کردن و مثمر ثمر بودن اشاره کرد؛ چرا که در خود آزاری ظرفیت ذهنی باقی نمی ماند تا فرد به افکار زیباتر و موثرتر بپردازد. اگر هنوز ظرفیت وجودمان افزایش پیدا نکرده باشد که خطاهای دیگران را که ما را مورد آسیب قرار داده است ببخشیم و بگذریم می توانیم تا از تکرار ناراحتی، خودآزاری ها و جنگ درونی جلوگیری کنیم تا به این واسطه از خشمگین تر شدن، عصبی تر شدن و تبعات سخت و سهمگین آن ها در امان باشیم.

نفرین نوعی ابراز خشم ناعادلانه است که نه تنها ما را از ناراحتی که بر ما تحمیل شده، نجات نمی دهد بلکه به دلیل همین ناعادلانه بودن در جرم و میزان مکافات حق الناسی تازه بر ما وارد می کند. پس بهتر است در حین خشم و عصبانیت تصمیم نگیریم و قدری در ابراز خشم مان (چه به صورت نفرین یا هر نوع دیگر آن) صبور باشیم. بلافاصله پس از خشم به سراغ مسئولیت ها و کارهای خوب نیز نرویم و فقط صبر کنیم.

خشم و عصبانیت حتی عملکردهای خوب ما را تحت تأثیر قرار می دهد. بسیاری از ضعف های جسمی، روحی و اخلاقی ما نیز به دلیل صبر نکردن ماست. پیامد خشم چیزی جز خودآزاری و در مراحل بعدی آن دیگرآزاری نیست و حداقل نوع دیگرآزاری تحمل اطرافیان در شنیدن ناله ها، گریه ها و سازگاری کردن با برخوردهای تند است. توصیه دین بر خواندن قرآن به صورت آهنگین و یا به عبارتی تجوید و ترتیل خوانی به دلیل مهم شمردن لحن در گفتار انسان است. صوت و لحن ما نیز هم چون صوت می تواند زیبا، اثرگذار و مثبت باشد. صوت و لحن مثبت قادر است حس امیدواری را به دیگری انتقال دهد. در عین حال لحن می تواند ضررهای از پیش تعیین نشده ای را به بار آورد. لحن تند، زاییده ی خشم و عصبانیت و خشم، زاییده پرکردن ظرفیت ها با انباشت های منفی و بی نتیجه و یا پر کردن ظرفیت با خواسته هایی که مطابق با درونیات و توانمندی های ما نیست. هیچ یک از ما مالک بر وجود خود نیستیم بلکه بر وجود خود مسئولیت داریم و باید حافظ آن باشیم. بنابراین نمی توانیم خودآزاری کنیم و به بهانه این که وجود خودمان است بر امانت الهی و خدادادی لطمه وارد کنیم. صوت داودی در نهاد هر انسانی وجود دارد، کافی است بخواهیم و آن را به کار گیریم.

ضرب المثل ها و سخنان گذشتگان نیز بر اهمیت این مسئله اشاره می کند. به طور مثال (با زبان خوش می توان مار را از لانه را بیرون آورد) اشاره بر جایگاه و قدرت صوت و لحن خوش انسان دارد. رام کردن حیوانات وحشی نیز حاصل نوازش و به کارگیری لحن خوش است.

توجه داشته باشیم اگر لحن با محبت نداریم با لحنی عاری از خشم سخن نگوییم تا رفتار کلی ما و اشباع کردن ظرفیت ما تحت تأثیر لحن تند و حشم مان قرار نگیرد. غنی شدن ظرفیت ما باید با رحمانیت، معنویت، مهر و محبت ها و یادگیری این که دارای انسانیت باشیم، با انسانیت بمانیم و با انسانیت بمیریم باشد. ما با هدف خلق شدیم تکلیف ماست که برای خود یادآور این باشیم از کجا آمده ایم و به کجا می رویم و برای چه آمده ایم؟ دنیا مزرعه آخرت است و این دنیا پیش زمینه زندگی ما در سرای آخرت است. پس موظفیم که بدانیم، بشناسیم و به کار گیریم.

اعتدال در تمامی زمینه ها سفارش اکید دین اسلام برای ماست. خوردن و آشامیدن خارج از حد حتی اگر چیزی که می خوریم باب میل و علاقه ما باشد باز هم مضر و آسیب رسان است. نوع مواد غذایی، میزان غذا و حتی نوع خوردن نیز بر رفتار، کردار، بینش و میزان توانایی در اندیشیدن ما اثر گذار است. در دعا برای نزول نعمات و بهره وری صحیح از آن تلاش کنیم و با رفتار و عمل ناصحیح از نعمات، کفران نعمت نکنیم که خداوند با ناشکری ها و کفران نعمت ها مقابله می کند.

مناسبت های مذهبی و رسوم باستانی بهترین فرصت برای دور هم جمع شدن ها و با خبر شدن از احوال یکدیگر و حتی بخشش و گذشت و از بین بردن کدورت و ناراحتی هاست. شجاعت است پیش قدم شدن در بخشش ها و رفع کدورت ها. ببخشیم و بخشش های خود را به منبع جود و کرم وصل کنیم تا بخشش های ما رنگ الهی به خود گیرد. گذشت کردن خصوصاً از افرادی که موجب ناراحتی و جدایی بودند بسیاری از ظرفیت های منفی ما را خالی می کرده، موانع را برای سلامتی و اندیشه ما از بین می برد و مغز را شفاف می کند. فرمایشات مولا (ع) احادیث و روایت ها و سیره زندگی ائمه درس هایی عمیق برای زندگی است. زندگی که علاوه بر زندگی شخصی زندگی اجتماعی و زندگی معنوی ما را بهبود می بخشد و دلپذیرتر می کند.

نگران توطئه های دیگران نباشیم و به رفتار بد آن ها تمرکز نکنیم. خدای ما خدایی بزرگ، قادر، مدبر و داناست. آرام باشیم و مسائل خود را تماماً به یگانه هستی بخش بسپاریم و از او مدد بگیریم. شادی های خود را نیز به رحمت و فضل بی کران الهی وصل کنیم و از هر زمان و موقعیتی برای صحبت با آن بزرگ و علیم استفاده کنیم. سبک بار باشیم تا اندیشه ای بالا و زندگی بهتری داشته باشیم، دقت کنیم منظور از زندگی بهتر داشتن زندگی با رفاه و آسایش کامل نیست. عاشق و شیفته مولا (ع) زمانی زندگی بهتری دارد که انسانی بهتر و مفیدتر و بالاترین عبادت که همانا خدمت به خلق است را ضمیمه زندگی دنیوی خود می کند و معصومین (س) را در تمامی جهات الگو و اسوه خود قرار می دهد. بارها گفتیم آفرینش الهی بر اساس نظم و نظام بندی بوده است. طبیعت با نظمی ویژه قبل از آفرینش انسان خلق شد تا منبع روزی انسان قبل از ورودش تأمین شود. پس باید شاکر خدایی رحمان بود که این چنین بر بندگانش لطف، مهر و عشق ارزانی داشته است.

خود را کم ندانیم و در دست به دعا برداشتن به کیفیت بهتر دعایمان توجه کنیم و تا می توانیم عشق و یقین قلبی را چاشنی دعایمان کنیم. دقت کنیم وقتی کسی التماس دعا می گوید یعنی از ما طلب دعا دارد پس چنانچه بی توجهی کنیم برای خود بار حق الناسی ایجاد کردیم. مومن زرنگ علاوه بر دعا برای دیگران خواسته و حوائج خود را نیز به درگاه خدا اعلام می کند. دعایمان را با تواضع و اقرار به لغزش ها آغاز کنیم و برای درخواست حوائج دیگران دعا کنیم تا خداوند علاوه بر اجابت دیگری بر حوائج ما نیز مُهر اجابت بزند و یا چنانچه مصلحت نباشد در توشه آخرت ما ذخیره سازی می کند. هر آنچه در اطرافمان پیش می آید را با دید مثبت بنگریم. مسائل را با مراجعه ای درست و حساب شده به نزد خدا ببریم و با مدد از ائمه که راه گشا و راهنمای ما هستند به حل آن ها بپردازیم. والسلام….