نفس مطمئنه و آداب سفر به درون

بسم الله الرحمن الرحیم

برای سفر کردن به درون و آنالیز کردن لازم نیست تا پرداختن به نقاط ضعف را نقطه‌ی آغازین سفرمان قرار دهیم. نقاط مثبت می‌توانند بهترین آغازگر در سفرهای معنوی باشند که ما هر هفته ملزم به انجام آن هستیم؛ اما گاهی نپرداختن به نقاط قوت و مثبت در انسان، تغییر ندادن و به روز نکردن آن‌ها نیز با توجه به شرایط زندگی، می‌تواند سخت‌ترین و بدترین ضربات را بر انسان وارد کند.  

گاهی اتفاقات بیرون و رفتارهای روزمره‌ی جامعه می‌تواند بهترین معلم برای حرکات و رفتار ما انسان ها باشد. آیا طرز گفتار، رفتار و عملکردهایمان را به قدری به روز کردیم که آمادگی جوابگویی به محیط و رفتارهای محیطی را داشته باشیم؟

همان طور که علم هر روز با سبک جدید و پیشرفته‌تر در حال ارائه شدن است ما نیز باید اخلاقیات، رفتارها، علم، آگاهی و اطلاعاتمان را به روز کنیم. برای ما که ادعا می‌کنیم که دین ما برگزیده‌ترین و کامل‌ترین دین است و ادعای عاشقی بر بزرگ مردی را می‌کنیم که صاحب کامل‌ترین و بزرگ‌ترین علم، قدرت، مقام و مرتبه است، باید بتوانیم داشته‌هایمان را با علم روز و علم الهی منطبق کنیم. رهرویی که اراده می‌کند و با خودش صادق است، مطمئناً مورد حمایت الهی قرار می‌گیرد و راهنمایی می‌شود و راه ها برای او باز می‌شود.

ساده‌ترین اصول سفر کردن، جمع آوری وسیله و ابزارهایی است که در سفر مورد نیاز هر فردی است. جمع‌آوری وسیله‌های سفر می تواند براساس نیازهای روزمره‌ی ما و یا اهدافی باشد که ما برای سفر کردن در نظر گرفته‌ایم. گاهی ما تحت تأثیر بی‌برنامگی و بی‌نظمی، از برداشتن مورد نیازترین وسیله‌ی سفر غافل می‌شویم و سفر و زمان صرف شده برای سفرمان را از دست می‌دهیم.

رجوع کردن ما به مشق عشق زمانی پرثمرتر و مفیدتر خواهد بود که ما در پی موردی که انتخاب کردیم ابتدا به مطالعه و سپس برای رفع و یا تقویت آن به سفر به درونمان بپردازیم. اما سفر کردن‌های ما زمانی به طور کامل و صحیح انجام می‌پذیرد که اعتماد به نفس و به دنبال آن، نفس مطمئنه‌ی خودمان را در این سفر اساس قرار داده و با خود همراه کنیم. انسان‌هایی که دارای نفس مطمئنه هستند در برخورد با بسیاری از لذات به خصوص لذت خوردن و آشامیدن بسیار آرام و مطمئن خواهند بود و از شتابزدگی و عجله پرهیز می‌کنند. نفس مطمئنه می‌تواند شالوده و اساس بندگی انسان‌ها را تغییر مسیر دهد و نداشتن آن می‌تواند انسان را دچار خسران، ضرر، زیان و گرفتاری کند.

گفتیم خداوند می‌بیند و می‌شنود، خدا حاضر و ناظر است. خداوند ارحم الراحمین است و خداوند بخشنده و کریم است. خداوند دوست دارد تا بنده‌اش را در حالی ببیند که بنده از رحمانیت پروردگارش مطمئن باشد. خداوند دوستدار بنده‌هایی است که از خداوند در حد خدایی او طلب می‌کنند. انسان‌های دارای نفس مطمئنه در نوع دعا کردن نیز بسیار متفاوت عمل می‌کنند.

اگر بنده‌های خداوند طاعت، عبادت، نذرها و دعاهای خود را به جای رفتارهای عادتی، صرف دعاهایی وسیع‌تر کنند و از خداوند طالب معنویاتی وسیع باشند، دنیا و مادیات دنیایی خود را نیز تضمین خواهند کرد. چرا که خداوند هیچ گاه خواستار این نبود كه بنده‌هایش از نعمات دنیویی بهره‌مند نباشند. خدای مهربانی که قبل از خلقت انسان به فکر تغذیه، سلامت و تأمین نیازهای انسانی بوده، ممکن نیست كه نخواهد بنده‌هایش از نعمات و موهبت های او بهره نبرند.

انسان دارای نفس مطمئنه، شعله های حرص و طمع را در درونش خاموش می‌کند، چرا که می‌داند خدا رازق و روزی دهنده بر هر مخلوقی است. خداوند بر کوچکترین موجوداتی که خلق کرده نیز روزی دهنده است و قبل از به دنیا آمدن هر موجودی عهده‌دار تأمین روزی او شده است. بارها گفتیم، قضا و قدر هر انسانی با دعا كردن و خواستن و خواندن خداوند و مدنظرهای خداوند (ائمه معصومین و مقربین) قابل تغییر است. ما می‌توانیم از خداوند با نفسی مطمئن تغییرات رو به رشد، را در مسائل معنوی و دنیوی درخواست كنیم. نفس انسان می تواند به راحتی او را راهنمایی كند و برعكس نفس نامطمئن و نفس تسلیم شده در برابر دنیا و شیطان درون (نفس اماره) و شیطان بیرون (ابلیس) می‌تواند انسان را تا قعر ظلمت و تاریكی پیش ببرد.

نفس مطمئنه به راحتی نمی‌ترسد و نمی‌هراسد. نفس مطمئنه از حرص و طمع عبور كرده و سرشار از آرامش و اطمینان است. انسان‌هایی كه مدام نگران و ناراحت اند و از استرس ها و اضطراب ها در امان نیستند از داشتن نفس مطمئنه محرومند.

یادمان باشد روزی، صرفاً پول و مواد غذایی نیست، گاهی روزی ما در یاد گرفتن یك جمله و یا یك فرمول برای حل مسئله‌ای است. گاهی روزی ما در یاد گرفتن تعمیر و ساخت یه قطعه فنی، و گاهی در جنگیدن با شیطان در برخواستن از خواب و ادای به موقع نماز صبح است. آرامش و رضایت نشأت گرفته از غالب شدن بر شیطان در هر صبحدم، حس زیبایی برای یك روز انسان به ارمغان می‌آورد، روزی كه در آن انسان دارای فكر و مغزی بازتر، دستی گشاده‌تر و دلی فاقد نگرانی است.

بسیاری از شكست‌ها و ناملایمات انسان‌ها، از ابراز نگرانی‌هاست. هیچ گاه و در هیچ زمانی نبوده كه انسانی از فرط گرسنگی، طعم مرگ را چشیده باشد و در هیچ زمانی نبوده كه انسانی غنی و ثروتمند، از مرگ در امان باشد. حیات و ممات همه‌ی انسان ها به دست پروردگار یكتاست. خداوند از انسان می‌خواهد تا با حركت و پویایی خود مسیر کمال را طی كند. تمامی سخنان و احادیث پیامبران، ائمه و بزرگان، همگی مبنی بر حركت و گریز از تكرار برای رسیدن به پیشرفت و ترقی است.  وقتی انسان پشتوانه‌ی محكمی داشته باشد، قوت قلبی محكم نیز خواهد داشت و زمانی كه این پشتوانه و حامی، مولای خوبان، آقا امیرالمومنین(ع) و والاتر از آن خداوند كریم باشد، قدرتی بی‌نظیر و قوت قلبی بی‌مانند بر انسان عرضه می‌شود.

تمامی انسان‌های جانی، جنایت كار، مجرم و قاتل فاقد نفس مطمئنه هستند. انسان‌های دارای نفس مطمئنه ‌در وصل و اتصال با پروردگار و آفریدگار خود هستند. چنین اتصالی هیچ‌گاه اجازه نخواهد داد تا انسان از فرامین الهی سرپیچی كند و خود را با جرم و جنایت و گناه آلوده كند. خداوند مهربان در ایام و در حرم امن الهی اجازه آزار و اذیت به موری را هم به انسان نمی‌دهد و برای ذبح حیواناتی که تأمین کننده‌ی نیاز غذایی انسان‌ها هستند شروطی را قرار می‌دهد.

انسانی که تحت تربیت فرامین الهی قرار می‌گیرد، انسانی از جنس علی (ع) می‌شود که حتی بر دشمن خویش از پشت خنجر نمی‌زند و در شرایط نابرابر دست به هلاکت دشمن خویش نمی‌زند. تربیت شده‌ی مکتب الهی هیچ گاه به کسی حمله نمی‌کند اما تکلیفی بس سنگین در دفاع کردن برعهده دارد. خداوند هیچ انسانی را به دلیل عدم حمله مورد بازخواست قرار نمی‌دهد اما اگر در برابر حمله، دفاع صورت نگیرد، مورد مواخذه قرار خواهیم گرفت. دفاع کردن از حد و حدود، دین، اعتقادات، ناموس و حفظ حیات از جمله دفاع‌هایی است که خداوند انسان‌ها را موظف بر انجام آن کرده است.

کسی که تحت تأثیر آموزه های پروردگار، امامان، انبیاء و اولیای الهی و کتب الهی تربیت می‌شود و مطمئن است که خداوند حافظ، ناظر و روزی دهنده‌ی اوست، دست به جرم و جنایت و گناه نمی‌زند. هر انسانی که دارای نفس مطمئنه است باید درصدد رشد و ترقی آن به تلاش بپردازد. صرف معتقد بودن بر اینکه وعده‌های خداوند حق است و قابل تحقق، کافی نیست. انسانِ دارای نفس مطمئنه در کنار اعتقاد بر رازق بودن خداوند از تلاش و پویایی برای کسب روزیِ وسیع‌تر دریغ نمی‌کند. بدست آوردن ضریب نفس مطمئنه که در هر یک از ما وجود دارد، می‌تواند ما را در تقویت نقاط مثبت و یا رفع نقاط ضعف کمک کند.

در پرداختن به شناخت از خود چنانچه به عاداتی برخورد کردیم باید آن عادات را مورد بررسی قرار دهیم. برخی از عادات در درون ما هستند که برای مدتی خاموش اند اما اگر در برخورد با جرقه ای قرار بگیرند، مجدداً روشن می شوند و شروع به فعالیت می‌کنند. در چنین مواقعی است که می‌توانیم بفهمیم که کدام یک از عاداتمان را توانستیم به طور کامل ترک و کدام یک را به طور ناقص ترک كرده ایم. عادت خشم و از کوره در رفتن و عادت فحش و ناسزا گفتن در برابر هر پیشامدی از جمله عاداتی است که بسیاری انسان‌ها دارا هستند. زمانی می توانیم مطمئن باشیم که عادات نادرستمان را به طور کامل ترک کرده‌ایم که پس از مدتی كه خود را تحت تربیت قرار دادیم، به طور ناخودآگاه توان کنترل بر عاداتمان را کسب کرده باشیم. عادت غیبت، تهمت، بُهتان، قضاوت و …. را نیز زمانی می‌توان مورد سنجش و محک قرار داد که در مجلس و یا جمعی از افراد با افکار متفاوت و گاهاً مخالف قرار بگیریم و بر نفس و زبانمان حاکم باشیم.

انسان باید بداند برای حل مسایل خود و برنامه‌ریزی برای رسیدن به بندگی خاص خدا باید از كجا و چگونه شروع كند.  

مهم ترین ثمره‌ی داشتن نفس مطمئنه در اعتماد به نفسی است که انسان بدست می آورد و انسان دارای اعتماد به نفس بالا، تحت هیچ شرایطی نمی‌لرزد و فرو نمی‌ریزد و آرامش خویش را از دست نمی دهد. والسلام….