آداب امر به معروف و نهی از منكر، تذكرات رهروی

بسم ا… الرحمن الرحیم

برای انسان مؤمن و با تقوا اولین شب قرار گرفتن در خانه ی ابدی (شب اول قبر) سخت و دشوار نخواهد بود، چرا كه شفاعت معصومین (س) و عنایت الهی همراه چنین انسان هایی خواهد بود. افرادی كه در خدمت بیمار خصوصاً پدر و مادر خویش باشند، در حقیقت از نعمت الهی بهره مند شده اند.

در ادامه بحث امر به معروف و نهی از منكر باید بدانیم حفظ شأن، عزت و آبروی فردی كه مورد خطاب آمر یا ناهی قرار می گیرد، بسیار مهم و اساسی است. تَوَلی و تَبَری جستن از مستلزمات امر به معروف و نهی از منكر است. دوستدار دوستان خدا بودن، تولی و بیزاری جستن از دشمنان خدا، تبری نامیده می شود. در آیه ی شریفه ی “لا اِكراهَ فِی الدین” می خوانیم كه خداوند هیچ اكراه و اجباری در پذیرش دین خود برای انسان ها قرار نداده است. در امر به معروف و نهی از منكر نیز باید دقت كنیم كه دعوت كردن دیگران به نیكی و منع دیگران از بدی نباید با اكراه و اجبار صورت گیرد بلكه باید در نهایت حُسن خلق، نیكی و احترام انجام پذیرد.

امر به معروف و نهی از منكر در واقع سوق دادن بنده به سمت و سوی كمال است. وقتی فردی در مسیر الهی پویاست باید شناخت پیدا كند. با شناخت گام برداشتن، دنباله روی كردن و پیگیر بودن، بی تردید فرد را به نتیجه و ثمره ی لازم می رساند. از سوی دیگر امر به معروف و نهی از منكر برابر با عمل به تعالیم دینی و احكام الهی است. لازمه ی آمر و ناهی بودن، خودسازی است. تفاوت یك رهرو با یك بنده ی عادی خداوند در میزان كنترلی است كه او در برابر مصائب و مشكلات دارد. همه ی انسان ها سختی و مشكلات خاص خود را دارند اما این كه به عنوان یك رهرو در مواجهه با مسائل سخت به چه میزان قادریم تا عجولانه برخورد و قضاوت نكنیم، بسیار حائز اهمیت است.

به لطف خدا در راه و مرامی قدم گذاشتیم كه عزیزان والا مقام آسمانی را زیارت می كنیم، در حالی كه انسان های بسیاری در حسرت زیارت ضریح معصومین (س) هستند. كمی قدردان باشیم و ارزش راه و مراممان، لحظاتی را كه صرف عشقمان می كنیم را بدانیم. متأسفانه بسیاری از ما آنچه در دل داریم را نمی توانیم درست و صحیح بیان كنیم و این به سبب ضعف در نوع بیان ماست كه می توانیم با تمرین و ممارست به تقویت بیانمان برای ابراز صحیح درونمان بپردازیم.

وقتی به خودمان فرصت نمی دهیم و نیت را بر منفی گرایی می گذاریم و عجولانه قضاوت می كنیم، بی شك در ناملایمات و گرفتاری ها آسیب فراوانی را متحمل می شویم. دقت كنیم رهروی كردن ما نباید به خاطر فرد باشد، مبنأ و اساس رهرویی ما رضایت و خشنودی خداست. نام رهرو دارای عظمت و منزلت فراوانی است، رهرو یعنی دنباله رو و پیرو مولا امیرالمؤمنین (ع)، رهرو یعنی ابوذر، مالك اشتر، كمیل و سایر صحابه كه هرگز راجع به مولا قضاوت عجولانه و اشتباه نكردند. گذشت، اولین خصلت رهرو و اولین دلیل خلقت بوده و هست. نام رهرو به كسی تعلق می گیرد كه توانایی آسیب زدن به دیگران را داشته باشد و از انجام آن خودداری كند. بارها گفتیم اهل معنا باشیم و از منیت دوری كنیم، چرا كه در منیت قرار گرفتن هر یك از ما می تواند سبب حَبط و از بین رفتن زحمات همه افراد خانواده شود.

در هر ایامی انجام تكریم و تعظیم شعائر دینی توسط رهروان، تنها به خاطر عشق بوده و هرگز ما به اِزا، نذر و نیازی در انجام این امور نبوده است. هیچ یك از رهروان جایز نیست تا با رفتارهای بد، ناهنجار و عدم احترام به بزرگ ترها سبب برهم زدن نظم موجود شود.

تشویق كردن رهروان نوپا از وظایف سایر رهروان است. تشویق كردن نه تنها در پیشرفت رهرو نوپا موثر است بلكه امتیازاتی را نزد خدا برای تشویق كننده به همراه دارد كه عامل پیشرفت و ترقی او نیز خواهد بود. گردهمایی ما در غروب هر پنج شنبه به منظور پیروی از معصومین (س)، عمل به كلام خدا و دنبال كردن معنویات است بنابراین همه موظفیم تابع تصمیمات مراد و راهبرمان باشیم.

همگی از اعضای یك خانواده هستیم كه روزیمان عشق حیدر است، این روزی تقسیم شدنی نیست بلكه گسترش دادنی و توسعه یافتنی است. به عنوان اعضای یك خانواده كه دارای هدفی مشخص هستیم باید نسبت به یكدیگر تعصب و غیرت داشته باشیم. دوست داشتن و عشق ورزیدن های ما باید به خاطر عشق مشترك و بی مثال به مولا و در مقامی والاتر به پروردگار یكتا باشد نه به خاطر ظاهر و یا مسائل دنیوی افراد.

چنانچه فردی را در گمراهی و دور شدن از صراط مستقیم یافتیم می توانیم از او تبری جوییم اما اگر چنین كردیم نیز سعی كنیم مردانه دشمنی كنیم. هر چند رهروی مولا هیچ گاه به دشمنی با هیچ فردی نمی پردازد. ارزش رهرویی و جایگاه خود را بشناسیم و با نیكی، مهربانی و عشق ورزی خود را شاداب نگه داریم. آنچه از هر انسانی باقی خواهد ماند، تنها نیكی و محبت های اوست و آنچه در حین حیات نیز انسان را مورد فراموشی قرار می دهد، زشتی، كینه و نفرت های درونی اوست.

غیبت بر ما به عنوان رهروی مولا حرام است و پیش از هر انسان دیگری باید از آن حذر كنیم. همان طور كه درخت هر قدر بار بیشتری می گیرد، افتاده تر می شود، ما نیز هر قدر پیش می رویم باید متواضع تر باشیم. قضاوت ها را به خدا كه قاضی عادل و عالم است، بسپاریم. خداوند فرصت دهنده و توبه پذیر است. وقتی خدای عظیم با یك ندامت و پشیمانی توبه ی ما را می پذیرد، ما نیز باید عذر دیگران را بپذیریم و ببخشیم. فرصت دادن به خود و دیگران عین رهروی است. ادای وظیفه ی عاشقی كردن در حفظ شعائر دینی به كمیت و نوع مسئولیت ما بستگی ندارد. آنچه مهم و اثر بخش است كیفیت و میزان خلوصی است كه در عشق هزینه می كنیم.

توجه داشته باشیم پیگیری كردن و جویای احوال دیگران شدن با دخالت كردن متفاوت است. در این مسئله ابتدا باید به تزكیه نفس بپردازیم و قدرت تشخیصمان را تقویت كنیم. ماه رمضان نماد جامع و كاملی از اوج گذشت و مهربانی است. اوج ظلم در شهادت آقا امیرالمؤمنین (ع) اتفاق افتاد اما با این وجود ایشان اوج بخشش را عملی كردند و فرزندان خویش را به رسیدگی به اِبن مُلجَم لعنت ا… توصیه می كردند.

علاوه بر درس هایی كه هر هفته دریافت می كنیم بهره گیری از تجربیاتمان می تواند ما را در پیشبرد راهمان كمك كند. بسیاری از مسایل و مشكلات ما نیز در عدم ظرفیت سازی ما خلاصه می شود. برای پذیرش توانایی جدید و نعمت افزون تر باید ظرفیتمان را افزایش دهیم. در طی تمامی حوادث و اتفاقاتی كه در واقعه ی عظیم كربلا اتفاق افتاد، هرگز بی نظمی و بی ادبی صورت نگرفت، مگر لحظه ای كه در كاخ عبیدا… اُسرا با سر مبارك آقا اباعبدا… (ع)  تنها مانده و خانم رباب (س) بدون اذن خانم حضرت زینب (س) به سوی سر مبارك شتافتند اما از آن جائی كه یك مؤمن باید باهوش و با فراست باشد فوراً اشتباه خود را با اعلام نوكری و كنیزی خانم حضرت زینب (س) نزد امام حسین (ع) تصحیح كردند.

افسوس واقعی برای یك مؤمن زمانی است كه سالی گذر كند و او بر توشه ی خود چیزی اضافه نكرده باشد. برای رفع ناخالصی، اشتباهات و بد رفتاری هایمان تلاش كنیم تا با اشتیاق به استقبال ماه مهمانی خدا رویم. والسلام…