مشق عشق 110 درس هایی از تکامل، معرفت، خودسازی
بسم ا… الرحمن الرحیم
عمر انسان به سرعت باد در گذر است و آن چه باقی می ماند اعمال نیک و بد او است. اثرات ادب و رعایت حرمت بسیار وسیع است. حفظ حرمت، از حرمت به خداوند، کلام الهی، پیامبران، امامان و مقدسات آغاز می شود و به تک تک افراد جامعه انتشار یافته و انسان ها را موظف به رعایت آن می کند. مکان ها نیز از حرمت برخوردارند. حفظ حرمت مسجد به واسطۀ پوشش مناسب، طریقۀ نشست و برخاست ما است که صورت می پذیرد و در مرتبه ای والا و پس از خداوند، توصیه اکیدی بر حفظ حرمت والدین شده است.
زبان یکی از اعضای بدن است که علاوه بر وظیفه چشایی و تولید صدا به همراه سایر اندام های موجود در دهان و گلو، وظیفه انتقال صحبت های مثبت و منفی ما را به سایرین بر عهده دارد. پیامبران و امامان ما توصیه و تذکرات فراوانی مبنی بر به کارگیری درست زبان و به میزان صحبت کردن داشتند. نحوۀ کلام هر فرد نشانی بر شخصیت او است. سفارشات پر معنای امیرالمومنین (ع) در حیطۀ به کارگیری زبان در دورانی عنوان شد و مردم را به آگاهی رسانید که نه علم به پیشرفت چشمگیری رسیده بود و نه روان درمانگرها و روانشناسانی در این زمینه آموزش دیده بودند اما آن چه مسلم است، این است که فرمایشات ایشان نقطه تحول عظیمی در پیشرفت زندگی روزمره و معنوی ما است.
بارها و بارها از قدرت تفکر و اندیشه انسان صحبت به میان آوردیم. قدرت تفکر انسان چنانچه بر پایۀ صحیح و مطابق با فرمایشات الهی و توصیه ائمه به کار گرفته شود، بی تردید از انسان فردی گزیده گو، دانا و شنوا پدید می آورد. در اعطای نعمت تفکر و اندشه خداوند عادلانه عمل کرده و همه انسان ها را از نعمتی یکسان برخوردار نموده است اما آن چه در انسان ها تفاوت ایجاد می کند، چگونگی بهره وری از این نعمت و جهت دهی به آن است.
در زندگی روزمره، هر یک از ما ناگزیر به برخورد و یا تماس با افراد گوناگون هستیم اما آن چه در برخوردها بسیار حائز اهمیت است نوع رفتار، بر خورد و بیان فرد است. بدیهی است که انسان ها، طالب رفتار پسندیده و برخورد نیک هستند. برخورد صحیح با فراد گوناگون که برداشت ها و افکار متفاوتی دارند، مستلزم صبر و مراجعه به قدرت تفکر و اندیشه است. متأسفانه برخی افراد که غالباً افراد متوقع و خود بزرگ بینی هستند، در برخورد با افراد نه تنها شکیبایی نمی کنند بلکه توقع دارند تا دیگران احترام ویژه ای برای آنان قائل باشند. به کارگیری قدرت فکر و اندیشه در پیشبرد هر عملی می تواند انسان را به سود دهی فراوانی برساند، هر چند این عمل در راستای پیشرفت مالی باشد.
در گذشته های دور که تعداد مغازه ها کم بود، مردم در هر محل یک یا دو مغازه برای رفع نیازهای خود داشتند. شخصی از طریق فروش قند و شکر، سود دهی بالایی داشت تا این که مغازه ای دیگر در کنار او شروع به کار کرد. روزها می گذشت و از مشتریان مغازۀ قبلی کاسته و به مشتریان مغازه تازه افتتاح شده افزایش می یافت. پس از چندی صاحب مغازه در پی یافتن راز این سود دهی، به صاحب مغازۀ جدید مراجعه کرده و از او می خواهد که راز آن را عنوان کند. صاحب مغازۀ جدید در پاسخ به او می گوید: من با صرف نظر کردن از سود خود، فروش بیشتری می کنم؛ بنابراین کیسه های قند، بیشتر خالی می شوند. در فروش هر کیسه سود خود را جبران می کنم و از موفقیت بیشتری برخوردار می شوم.
خداوند در قرآن به خصلت بارز مخلوق خود اشاره فرموده و عنوان کرده که انسان موجودی عجول است اما اگر همین عجله متوقف شده و صبر جایگزین آن شود از بسیاری لطمات که ابتدایی ترین آن لطمات روحی و روانی خود فرد است جلوگیری به عمل می آید. توجه داشته باشیم آسیب هایی که از خشم، ناراحتی و عصبانیت در انسان به وجود می آید بی شک در دیگران و در مسائل دیگر هم چون رابطۀ انسان ها، کسب و کار و غیره تأثیر فراوانی دارد و نمی توان به این تصور که خشم و عصبانیت آسیبی فردی دارد و به دیگران آسیب نمی رساند، آن را در رفتار خود گسترش داد. چکیدۀ پرورش عصبانیت و آسیبی که متوجه انسان می شود، گریز و دافعه ای است که در او ایجاد می شود؛ بنابراین نیاز است تا مطابق با دستور الهی صبور باشیم و از قدرت فکر و اندیشه استفاده کنیم و در زمان و مکان درست و به میزان اندک صحبت کنیم.
عمر انسان به دست خدای علیم است و تنها او می داند طول عمر هر فردی تا چه زمانی است. مادربزرگ و پدربزرگانی هستند که علیرغم سنین بالا در قید حیاتند در حالی که نوه یا فرزند آنان به دیار باقی شتافته اند. انسان ها باید تا واپسین لحظات به درگاه الهی امیدوار باشند و امیدوارانه زندگی کنند. شاید در ظاهر سخت به نظر آید اما وقتی انسانی می خواهد، بی تردید می تواند تا در عین بیان حرف خود یا انجام کار خود، دل شکستن و رنجش خاطری ایجاد نکند و حق الناسی برای خود به وجود نیاورد. طبیعی است که در اختلافات بین افراد هر فرد خود را محق بداند و بسیار نادر است فردی خود به قضاوت بپردازد و حق را به فرد مقابل داده و رفتار خود را بررسی نموده و نقاط ضعف آن را متوجه شود.
حرمت ها به دست خود ما شکسته می شود. توصیۀ زیاد بر نوع رفتار و نیز بر دعای دسته جمعی شده است . خداوند جماعت را دوست دارد و در هر مکانی که جماعتی با نیت پاک و هدفی الهی جمع باشند آن جماعت را به فرشتگان خود نشان داده و دعای آنان را می پذیرد. گاهی افرادی هستند که عملی را در نامه عملشان ثبت کرده اند که مانع از اجابت دعایشان می شود اما حضور در جمع کمک می کند تا به واسطۀ جمع، دعای آنان نیز بالا رود.
تفهیم و انتقال صحیح حرف به طرف مقابل مانع از بروز بسیاری مشکلات می شود. در دین ما از جمله سفارشات ویژه صورت گرفته، تاکید بر حفظ حرمت و حد و حدود نگه داشتن شوخی ها است و هم چنین در حضور بزرگ ترها و یا بالعکس در نزد کوچک ترها هر صحبت و یا شوخی را بیان نکرد. آگاه باشیم برخی مواقع ریشۀ ناراحتی و ناهنجاری ها در رابطۀ افراد نیست و تنها مربوط به تغییر شرایط فیزیکی و بیماری جسمی فرد است که از آن ناآگاه بوده و ناخواسته رابطه ها را به چالش کشیده است.
در شکست ها و عدم موفقیت به بررسی بپردازیم که چه چیز در ما سبب ایجاد شکست شده و سعی کنیم برای آموختن چیزهای جدید و به کارگیری فکر و اندیشه و افزایش صبر مقاومت نکنیم. شوخی های ما باید جهت دار و برای منتقل کردن پندها باشد. درست همانند گذشته که مَثَل ها و ضرب المثل ها عهده دار این کار بودند تا علاوه بر کمک به فرد، بیان انتقادگر و تحقیر آمیز نباشد.
بارها گفتیم هدف ما از گردهمایی ها و تشکل جلسات ایجاد خانوادۀ منسجم معنوی بوده است اما این که هنوز نتوانستیم خود را به این هدف نزدیک کنیم از عدم شناخت ما نسبت به ظرفیت های یکدیگر نشأت می گیرد و هم چنین خود را بالاتر از دیگران دیدن است که ما را از همبستگی جدا کرده است. در مکتب خانۀ مولا در به روی عشاق باز است تا همواره رسم عشق برای خود و برای درگذشتگانشان بجا آوردند. پایه ی حضور در مکتب خانه ایمان و اعتقاد به خدای کریم و سپس بهترین مخلوقش مولا امیرالمومنین (ع) است؛ بنابراین عدم حضور هر یک از اعضا به منزلۀ بجا نیاوردن احترام است.
در این هم بستگی ها و برای ایجاد امور مشترک گاهی نیاز به مشورت داریم تا از سوء تفاهمات جلوگیری به عمل آید. اهمیت مشورت تا حدی است که خداوند سوره ای را مختص آن نازل کرده است. گفتیم خداوند به جماعت نظر ویژه ای دارد. این قاعده در این خانواده معنوی نیز برقرار است و خداوند بر هر عمل نیک، خیر و احسانی که به جماعت صورت گرفته است نظر داشته و خواهد داشت. پس باید قدردان بود و از این دریچه به برآورده شدن حوائج و آرزوهایمان امیدوار بود. چرا که خداوند بر دعای جمع، مُهر اجابت می زند.
بسیار دیدیم و در طول تاریخ شنیدیم که در خشکسالی ها و کمبود بارش باران، مردم به اقامۀ نماز و دعای جمعی پرداخته اند. حتی در زمان ائمه (ع) وقتی مردم از امام زمانشان می خواستند تا برای بارش باران دست به دعا شوند ایشان هرگز به تنهایی اقامه نماز یا دعا نمی کردند هر چند که خود، امام و معصوم بودند.
بدیهی است راهنمای خوب و دلسوز، پیروانش را از مسیر مطمئن و به دور از خطر راهی می کند. خداوند، بخیل و حسود نیست و هیچ یک از ما را با بخل نیافریده است. اشتباه بسیاری از ما ریشه در نیاز ما دارد و این که اگر در حین نیاز از قدرت فکر و اندیشه خود نهایت بهره را ببریم، بی شک راهکارهای مؤثری را خواهیم یافت. نیاز ما اگر به در خانه خدا و ائمه (ع) برده شود نه تنها تهی بر نخواهیم گشت بلکه در غایت عزتمندی و قدرتمندی خواهیم بود.
ان شاءا… بتوانیم حداقل بهره را از این گردهمایی و دعاهای دسته جمعی ببریم و خداوند ما و خانوادۀ معنویمان را از گزند شیاطین در امان بدارد و لحظه به لحظه به حُب ما به اهل بیت بیافزاید و ما را از نعمت بخشندگی بی نصیب نفرماید. والسلام